1.000 daklozen weer op straat

Daklozen zijn mensen zoals u en ik. Ze hebben hulp nodig.

Schrik niet als u maandag meer daklozen dan gewoonlijk in de straten van Brussel ziet. Op zondag 14/04 sluit de winteropvang voor de daklozen in Brussel. Bijna duizend daklozen komen terug op straat.

De laatste drie jaar schreef ik telkens naar aanleiding van de sluiting van de winteropvang een artikel over de daklozen in Brussel. Het wordt zowaar een traditie. Het ergste is dat doorheen de jaren er niets is veranderd.

De enige verandering is dat door de crisis het aantal daklozen is toegenomen en het probleem steeds groter wordt. De opvangcapaciteit schiet nu al tekort.

De politici negeren deze problematiek, totdat ze met de feiten geconfronteerd worden. Als ze de cijfers onder hun neus krijgen, over het groeiende aantal families, vrouwelijke en zieke daklozen, zoals onlangs toen Samusocial aan de alarmbel trok, dan maken ze heel bescheiden beloftes die ze niet eens nakomen. Maar ze verzekeren ons vooral dat ze al voldoende doen voor de daklozen in de hoofdstad.

Een aantal weken geleden was het niet anders met de bevoegde politici Evelyne Huytebroeck (Ecolo) en Brigitte Grouwels (CD&V). In het begin waren ze zelfs van plan om de winteropvang niet te verlengen, maar toen andere steden (zoals Antwerpen) dat wel deden, konden ze niet anders dan toch maar volgen. Op alle andere voorstellen van Samusocial hebben ze negatief gereageerd. Er zullen dus geen structurele maatregelen komen. Nochtans is dat dringend nodig als men het probleem daadwerkelijk wil aanpakken. En waarom zouden de Brusselse politici in actie schieten als ze zelf in goed verwarmde gebouwen zitten?

Bij Samusocial is het niet veel beter gesteld. Al lang voor de winteropvang zijn ze mensen op straat beginnen zetten en weigeren ze opvang aan vooral mannelijke daklozen. Wie opvang wil, moet eerst bellen naar Samusocial en zelfs deze basisdienst werkt niet naar behoren. Heel vaak moeten daklozen de nacht buiten in vriestemperaturen doorbrengen omdat twee telefonisten bij Samusociaal onvoldoende zijn voor het aantal daklozen in onze straten. Bovendien is de hele werking zo administratief en complex geworden dat de daklozen er niets meer van begrijpen. Dat zijn belangrijke redenen waarom er heel wat daklozen ondanks het koude weer buiten moeten slapen. En niet, zoals velen denken, omdat de daklozen er zogezegd zelf voor kiezen om op straat te slapen.

Als het beleid faalt, wat hier het geval is, worden deze mensen aan hun lot overgelaten. De situatie van daklozen zou nog schrijnender zijn als er geen burgers en organisaties waren die deze mensen op een of andere manier proberen te helpen.

Er zijn verschillende voorbeelden, maar een dat mij is bijgebleven is dat van Service d’aide fraternel. Het gaat om een groep tweetalige Brusselse jongeren tussen 16 en 25 jaar, die samen met een aantal andere jongeren uit Vlaanderen al vier maanden lang elke zondag voedsel uitdelen aan de drie grote treinstations in Brussel en in een grote kraakpand in Kruidtuin, waar meer dan 300 mensen wonen.

Een aantal weken geleden heb ik ze samen met een cameraploeg gevolgd. Wat mij vooral opviel, was de oprechte toewijding en de organisatie van de jongeren. Er wordt op verschillende plaatsen bij de jongeren thuis gekookt, zodat er zelfs een warme maaltijd is voor de daklozen. De soep komt elke week van een restaurant in Ninove. Behalve eten wordt er vaak ook kledij voorzien en de jongeren brengen hygiënische producten en pampers naar het kraakpand voor de vele kinderen die daar wonen.

Wat begon als een spontane reactie van een groepje jongeren tegen onverschilligheid, is uitgegroeid tot een vlekkeloze hulpactie. Iedereen brengt mee wat hij kan, bovendien geven mensen die zelf niet kunnen komen helpen soms geld aan de jongeren. Geld waarmee ze eten en andere goederen kunnen kopen.

De winteropvang kan wel sluiten, de jongeren gaan door. Ze proberen zich nog beter te organiseren en meer steun te vinden. Ze willen de daklozen zo structureel mogelijk proberen te helpen. Bijvoorbeeld zijn de jongeren van plan toiletten en douches te zetten, vanwege de onmenselijke omstandingheden in de kraakpand waar zelfs basisvoorzieningen ontbreken, .

De verantwoordelijke van het kraakpand zei voor de camera dat wat de bewoners vragen ‘het recht is om ons te wassen en naar toilet te gaan’, ‘om elementaire voorzieningen die elk mens nodig heeft’.

Blijkbaar is dit veel gevraagd als je dakloos bent. Steeds meer zien we daklozen als een mensen die in een andere wereld leven, ook al staan ze letterlijk voor onze voeten. Dit toont hoe snel onverschilligheid zich kan verspreiden en we de daklozen als een andere soort gaan beschouwen. Een soort waarmee we niets te maken willen hebben.

We vergeten dat daklozen mensen zijn. Mensen zoals u en ik. Of zoals een van de Brusselse jongeren het zegt: ‘Niemand ziet zijn toekomst zo, maar dit kan iedereen overkomen. Het zijn mensen en ze hebben hulp nodig’.