Zenuwen weer strak gespannen in Israël

Het Israëlische politieke landschap is naar rechts opgeschoven en erg versplinterd. © Ronen Zvulun / Reuters
Jelle Henneman
Jelle Henneman Freelancejournalist

Als drie Israëlische jongeren op de Westelijke Jordaanoever ontvoerd worden, is dat geen alleenstaand feit, het is meteen een internationale crisis.

‘De zenuwen staan weer strak gespannen in het conflict tussen Israël en Palestina’, vat Ko Colijn, algemeen directeur van het Nederlandse Clingendael-onderzoeksinstituut, de zoveelste crisis in de kwestie samen. Afgelopen weekend werden bij de zoektocht naar drie tieners – twee Israëliërs en een Amerikaan die vorige week donderdag werden ontvoerd – honderdvijftig Palestijnen opgepakt. Eén Palestijnse jongen kwam om door geweervuur van het Israëlische leger. Volgens premier Benjamin Netanyahu zit het radicaalislamitische Hamas achter de ontvoeringen.

Waarom die forse reactie? ‘Daarvoor kun je teruggaan tot de stichting van de staat Israël in 1948, of op zoveel andere momenten sindsdien’, verklaart Colijn. ‘Ik zou het nu zoeken op 29 april van dit jaar, toen het vredesproject van de Amerikaanse buitenlandminister John Kerry mislukte. De Israëli’s hadden zich daar niet erg hulpvaardig bij opgesteld, met de bouw van bijkomende nederzettingen. Door de mislukking bekoelde ook de band tussen de Amerikaanse en de Israëlische regering verder, zeker toen de Amerikanen niet uitsloten zaken te doen met de nieuwe Palestijnse regering van Fatah en Hamas, dat als terreurgroep wordt bestempeld. Ook die eenheidsregering was weer een gevolg van de mislukking van de gesprekken over een tweestatenoplossing. Als die er toch niet kwam, konden de Palestijnen evengoed de krachten bundelen. En nu heb je dus die ontvoeringszaak.’

Volgens Colijn is Netanyahu niet het grootste struikelblok. ‘Hij zit met een erg moeilijke binnenlandse situatie, waar hij al zijn strategische vaardigheden nodig heeft om zijn rechts-orthodoxe regering bij elkaar te houden. Het Israëlische politieke landschap is naar rechts opgeschoven en erg versplinterd, zodat je veel partijen nodig hebt voor een coalitie. Daardoor kunnen de orthodoxen zaken als nieuwe nederzettingen afdwingen. Netanyahu zit in een onmogelijke spagaat tussen wat de internationale gemeenschap wil en wat zijn coalitiepartners eisen. En het lijkt er niet op dat die electorale situatie gaat veranderen. Integendeel, als er een derde intifada komt, of de wereld massaal Israëlische producten gaat boycotten, vrees ik dat het klimaat nog zal verharden.’

Dat is behoorlijk pessimistisch, voor een kwestie die al zo vaak bijna leek opgelost. ‘Er is een kans dat er van buitenaf wel iets zal veranderen, nu er gesprekken zijn tussen de VS en Iran. Op 20 juli zou er een internationale deal moeten zijn rond het Iraanse nucleaire programma. Als dat gebeurt, valt een hele dreiging weg voor Israël, wat de VS op hun hoed kunnen steken. Zo zou Obama de druk voor een oplossing kunnen opvoeren.’

Jelle Henneman

‘Misschien kan een deal met Iran wel eens voor de oplossing zorgen?’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content