Professor Raf Verstraeten, commissievoorzitter assisenprocedure, pikt het niet dat minister van Justitie Laurette Onkelinkx het advies van de commissie naast zich neergelegd heeft en resoluut opteert voor het behoud van de lekenjury (‘De volksjury krijgt hulp’, Knack nr. 17). Zijn uitspraak: ‘De participatie van de burger en zijn vertrouwen in het gerecht zijn belangrijk, maar dat moet natuurlijk afgewogen worden tegen de vraag of een volksjury wel het meest geschikt is om een oordeel te vellen’ geeft blijk van een onmiskenbare vooringenomenheid. Een soortgelijke uitspraak van een rechter zou terecht tot zijn wraking leiden. Deze commissie is niet meer in staat om objectief, degelijk werk te verrichten en zou het best vervangen worden door een commissie, paritair samengesteld uit voor- en tegenstanders van de lekenjury. Is het logisch dat geen enkele magistraat of advocaat met ervaring in assisenzaken deel uitmaakt van deze commissie? Nu al kan ik de grote lijnen van de hervorming voorspellen: de assisenjury zal behouden blijven omdat de commissie niet anders kan dan zich neer te leggen bij de politieke beslissing, maar deze commissie zal er alles aan doen om de inbreng van de lekenjury aan banden te leggen, haar te beïnvloeden en haar beslissingen uit te hollen. Dat de juridische deskundigheid van de magistraten nodig zal zijn omdat de jury in het nieuwe systeem haar beslissing zal moeten motiveren is correct, maar die bijstand kunnen de beroepsrechters verlenen nadat de lekenrechters hun beslissing genomen hebben over schuld/onschuld van de beschuldigde.

Wedden dat deze commissie deze bijstand zal aangrijpen om ook tussenbeide te komen bij de deliberatie met de lekenrechters over de schuld/onschuld van de beschuldigde? Juridische begrippen worden ter terechtzitting met hand en tand uitgelegd door de advocaten en het openbaar ministerie. Als de lekenjury het openbaar ministerie niet volgt, wil dat nog niet zeggen dat die mensen dom zijn, maar wel dat ze de moed hebben hun geweten te volgen. Moet ik verwijzen naar de interpretatie van het begrip ‘wettige zelfver- dediging’ door beroepsmagistraten? Sommige beroepsrechters spreken juweliers vrij, anderen veroordelen ze. Zijn de rechters die vrijspreken dom? Ik word liever berecht door twaalf mensen met gezond verstand dan door één rechter die een kippenboer veroordeelde tot één jaar effectieve gevangenisstraf, met onmiddellijke aanhouding ter terechtzitting. Ik aanhoorde de laatste tijd veel familieleden van slachtoffers. Hun verhalen zijn schrijnend. De familie van een vermoord slachtoffer moest 35.000 euro betalen om haar kind te vertegenwoordigen op het proces… Waarom krijgt de beschuldigde een pro-Deoadvocaat en de slachtoffers niet? Zou men daar al eens geen werk van maken?

Edwin Van Fraechem, gewezen assisenvoorzitter.