DOOR FRANS VERLEYEN
KLEINE BERICHTEN VERBERGEN SOMSGROTE VERHALEN. Zo werd de gerechtelijke uitlevering aan België van de Italiaanse ex-zakenman Raffaello Teti (Agusta) keurig gemeld door de media. Geen ophef, in Luik ditmaal geen rondstuivende camera’s. Het omkoopschandaal is uitgewoed. Het vaderland wordt nu volop in beslag genomen door dat onnozele en nogal autoritaire CVP-liedje over ’t mooie leven van Jean-Luc Dehaene die ?zonder commentaar? mag regeren over een Vlaanderen waarin godzijdank ?nog werk en voetbal? is. De televisie was niet te beroerd om de massavertolking van dat christelijke gezinslied een paar keer in beeld te brengen, onze zingende en hossende eerste minister inbegrepen.
Tegelijk bracht Mon Vanderostyne (De Standaard) ons een kruidig relaas over de vorig jaar uit de Lantin-gevangenis ontslagen Etienne Mangé. Die liet het vaderland achter zich en werkt momenteel mee aan de uitrusting van een nieuwe luchthaven in Maleisië. De gewezen penningmeester van de SP vindt de samenleving daar weliswaar wat ?ontstuimig? kapitalistisch, maar het economische groeiklimaat is er wonderbaarlijk en voor hemzelf zeer stimulerend. Hij woont in een comfortabele buitenwijk van Kuala Lumpur en ?nieuwjaar vierde hij bij een barbecue op een Maleisisch strand, samen met een Maleisische vriend en zakenpartner van prinselijke afkomst?, meldt de verslaggever aan het Vlaamse thuisfront.
Daar mag Louis Tobback zich dus verheugen over de professionele wedergeboorte van zijn ?vriend?, en Freddy Willockx over de opnieuw stralende zon in het leven van die ?goede mens?. Toch laat de balling terloops weten dat hij wrange gevoelens koestert tegenover de vrienden van vroeger die hem in de steek lieten, nadat ? hun probleem dus is opgelost.?
Het was aan de socialist Mangé dat de socialist Teti 51 miljoen frank corruptiegeld wegschonk, dat gaf hijzelf ruiterlijk toe, als dank voor de bestelling van zijn helikopters die daarna door de Belgische bevolking bekostigd werden. Beide collega’s arrestanten bevinden zich nu er zijn geen grenzen meer vreedzaam herenigd in de kolommen van een Vlaamse krant. Die laat verder geen onvertogen woord horen. De rooms-rode coalitie waakt korzelig en werkt zelfverzekerd aan haar ?opdrachtwetten?. Wee de journalistieke rioolrat die nog aan oude koeien durft knagen : hij is schadelijk voor de democratie, de macht heeft voorrang op de kritiek.
Het grotere verhaal achter Teti en Mangé zit hem natuurlijk in de bizarre levensstijl van de Europese, Belgische en ook Vlaamse socialistische elite. Overigens worden heel wat mensen terecht moe van de onuitputtelijke berichtenstroom over talrijke zich links noemende bestuurders met een sportwagen, een schuilvilla in Tunis of een rijke schoonbroer-grondmakelaar in Andaloesië. Het grote publiek voelt immers aan zijn water dat, in heel Europa, ook liberalen of christen-democraten aan een gelijkaardige politieke bedrijfscultuur hebben deelgenomen en dat wellicht nog doen. In Italië en Frankrijk houden de rechtbanken zich daar trouwens mee bezig. Ook Nederland begint het fenomeen van de ?gedemocratiseerde corruptie? binnen zijn bestuurlijke gelederen te ontdekken.
Afgezien van mogelijke eenzijdigheid kan niemand het loochenen : de socialistische ontsporing, het contrast tussen propaganda en feitelijk gedrag, staat vast. Waar zou dat gedrag toch vandaan komen ? Hoe kunnen politieke afgezanten van de arbeidersbeweging we zijn bijna vergeten dat socialisten iets met arbeiders te maken hebben hun oorspronkelijke roeping tot belangeloze dienst aan het volk zo nonchalant verloochenen ?
Ook in haar beste tijden toen soberheid nog waarde had, toonde de sociaal-democratie veel begrip voor maatschappelijke opgang of zelfs financiële welstand van uit haar beweging voortgekomen prominenten. Maar in dat mooie herenhuis van hem moest de rode mandataris zijn weelde blijven beschouwen als een pars pro toto, zij moest afstralen op heel de arbeidende stand en de belofte inhouden van een betere toekomst ?voor allen?. Onbegrijpelijk rijke nalatenschappen van sommige socialistische leiders, zoals die van Antoon Spinoy in de jaren zestig, veroorzaakten bijna geen wrevel. Zij werden gezien als voorposten van iets dat later voor elk volkskind mogelijk zou zijn.
Kort daarna deed zich een sluipende omwenteling voor. Ook linkse leiders begonnen hun hang naar moreel en materieel succes als een individuele kwestie te beschouwen. Hun persoonlijke omgang met macht, geld en goed zwom zich los van het collectieve project, van de ?rode droom? over het Beloofde Land. Socialistische bevelvoering werd één van de vele vindingrijke methodes waarmee een begaafd individu het in het leven ver kan schoppen : een onderdeel van het algemeen gangbare ?loon naar werken?, zoals bijvoorbeeld de verblindende salariëring van ook sociaal-democratische Europese commissarissen aantoont. De ouderwetse idee ?hebzucht? sloeg om in een elegante versie, die van het ?zichzelf bewijzen?.
Hoe is het mogelijk dat de dubbelzinnigheid van die zelfbenoemde progressieven niet scherper wordt bekampt ? Het antwoord op die vraag is niet ver te zoeken. Ons democratisch beschavinkje is zodanig onder de controle en dominantie van het politiek correcte (PC) denken geraakt, dat elke morele verontwaardiging elke stem die een decibel te hoog gaat bij voorbaat verdacht is. Wat niet cool gezegd kan worden, is de waarheid niet. Ook in de literatuur, bijvoorbeeld, mogen lijden en vreugde niet uitbundig worden geëtaleerd of van enig bijvoeglijk naamwoord voorzien.
OM TE OVERLEVEN heeft ons zogenaamd ?maatschappelijk debat? een hoge dosis ingehouden conformisme nodig, smeerolie, een spreiding van elke vorm van onrust : ook die van het kritische geweten. Dat moet mee in de rij gaan staan, samen met al die andere bestanddelen van de netwerkmaatschappij waarin veel beginselen vervangen zijn door gewone handigheid. Van die (waaruit opgedoemde ?) culturele afspraak profiteren veel hedendaagse toppolitici met volle teugen. De bange maatschappij in haar ideologisch camouflagepak, bedelend om wat meer werk en minder belastingen, ligt aan hun grote voeten. Aan hun voetbal.
