‘Vladimir Poetin duwt Rusland economisch de dieperik in’, zegt econoom Paul De Grauwe.
Sinds 24 februari, de dag van de Russische aanval op Oekraïne, is de wereld veranderd. In enkele weken is Rusland een internationale paria geworden. Terwijl Europa koortsachtig de snelste weg zoekt om van Vladimir Poetins gas en olie af te raken, proberen landen als België om de snel stijgende energiefacturen te temperen.
Maar er ontbreekt iets in de discussie, vindt Paul De Grauwe. De professor economie aan de London School of Economics breekt een lans voor eerlijke fiscaliteit als een onderdeel om de Ruslandfactuur te betalen, vooral op het vlak van energie. ‘Waar wachten we op? Voer een progressieve vermogensbelasting in.’
Onze inkomens stijgen toch door de automatische indexering van lonen en sociale uitkeringen?
Paul De Grauwe: Stijgende gasprijzen vertalen zich inderdaad in hogere lonen, wedden en uitkeringen. Maar mensen met een lager inkomen geven proportioneel meer uit aan verwarming en worden onvoldoende gecompenseerd. Vice versa worden mensen met een hoger inkomen overgecompenseerd. We moeten dus corrigeren, wat we al deels doen via het sociaal tarief. Maar er moet meer gebeuren. De regering mag dan wel energiecheques uitdelen, er wordt niemand belast om die te financieren. Dat betekent een groter begrotingstekort.
En dat geld zouden we via een vermogingsbelasting kunnen ophalen?
De Grauwe:Ja. Ik stel voor om tot 1 miljoen euro geen belasting te heffen. Elke euro boven dat miljoen zouden we moeten belasten tegen 1 procent. Van elke euro boven 1 miljoen gaat dus één eurocent af. Vanaf 10 miljoen euro belasten we tegen 2 procent, vanaf 100 miljoen tegen 3 procent. Dat betekent dat iemand met 100 miljoen na deze heffing meer dan 98 miljoen euro overhoudt. Dat is toch geen confiscatie? En toch krijg ik het verwijt een communist te zijn. (lacht)
Soortgelijke oproepen voor eerlijke fiscaliteit waren er ook ten tijde van de bankencrisis en de coronapandemie, grotendeels zonder effect. Waarom zou het nu wel lukken?
De Grauwe:Vergis u niet, ik blijf pessimistisch. In deze politieke constellatie zie ik het niet gebeuren. Miljonairs stemmen ook, en ze hebben nog andere kanalen van beïnvloeding. Maar het zou niet de eerste keer zijn dat iets wat politiek niet haalbaar lijkt, enkele jaren later plots de normaalste zaak ter wereld wordt.
Het begrotingstekort bedraagt zo’n 20 miljard euro. En dan moet de financiële last van de Oekraïnecrisis nog komen. Is een begroting op orde nog iets voor dit decennium?
De Grauwe:Alles zal afhangen van hoe de oorlog de conjunctuur beïnvloedt. Vóór de Russische invasie werd voorspeld dat de economische heropleving en de extra inflatie het tekort zouden doen dalen. Nu tasten we in het duister, we weten niet wat in het brein van Poetin speelt.
Volgens de Nationale Bank is een schuldratio van 100 procent van het bruto binnenlands product (bbp) best behapbaar. Ook een begrotingsevenwicht tegen 2028 is onwenselijk vanwege de uitdagingen van de vergrijzing en het klimaatbeleid. Was zo’n stelling enkele jaren geleden ondenkbaar?
De Grauwe: Voor mij is dat nooit ondenkbaar geweest, de Nationale Bank is een jonge bekeerling. (lacht) Een begrotingsevenwicht is absoluut niet wenselijk. We moeten grote publieke investeringen doen die we financieren via schuld. Denk aan alternatieve energiebronnen, publiek transport, infrastructuur. We moeten niet louter naar de schulden van een overheid kijken, maar ook naar wat ertegenover staan. Zolang de verwachte opbrengst van publieke investeringen groter is dan de schuld, moeten we niet aarzelen en voluit voor die investeringen gaan.
Een begrotingsevenwicht is absoluut niet wenselijk.
De oorlog is nu een kleine maand aan de gang. Hoe hard weegt de economische druk op Rusland?
De Grauwe:Rusland heeft een bruto binnenlands product gelijk aan dat van België en Nederland samen. Tegelijkertijd is Oekraïne in oppervlakte een groot land: de verovering zal vele miljarden kosten.. Uiteraard heeft Rusland atoombommen, maar daarmee win je nog geen conventionele oorlog. Doordat het zijn militaire uitgaven drastisch moet verhogen, zal het land minder kunnen investeren en consumeren. Poetin duwt Rusland economisch de dieperik in.
De Britse regering bevroor de tegoeden van onder meer Chelsea-voorzitter Roman Abramovitsj. Critici zeggen dat er nog heel wat meer geld te rapen valt in Londen, dat vanwege de banden met de Russische oligarchen al jaren te boek staat als ‘Londongrad’.
De Grauwe:Het Verenigd Koninkrijk is het Europese land bij uitstek geworden waar bandieten hun geld witwassen. En ik zeg ‘bandieten’, want het gaat hier niet om Elon Musks die met een goed idee meerwaarde creëren, maar om boeven die dicht bij de macht staan. Nu pas begint de Britse regering in te grijpen, maar te traag. Ze geeft de oligarchen de kans om hun geld weg te halen alvorens toe te slaan. Het is een ongelooflijk corrupt systeem.
