Brussel wil vluchtelingen rechtvaardiger over de lidstaten verdelen. Al zijn die daar niet allemaal even gelukkig mee.

Het voorstel moet verder worden uitgewerkt, maar toch presenteerde de Europese Commissie vorige week haar idee over een nieuw asiel- en migratiebeleid. Het vorige Europese akkoord over migratie is minder dan twee jaar oud, maar het bleek niet bestand tegen de druk op de Zuid-Europese kusten. Toen eind april op één en dezelfde dag bijna duizend vluchtelingen verdronken bij een poging om Europa te bereiken, klonk de kreet van afschuw zo luid dat verder toekijken geen optie meer was.

Wat op tafel ligt, gaat niet alleen over bootvluchtelingen. De Commissie wil ook een meer efficiënte terugkeerpolitiek en wil de mensensmokkelaars raken, voor ze weerloze vluchtelingen op weg sturen. Hoe dat precies moet, is niet duidelijk. Voor een militair optreden is hoe dan ook een mandaat van de VN-Veiligheidsraad nodig. Maar de aandacht ging toch vooral naar de verdeelsleutel die Brussel wil opleggen om de aangespoelde vluchtelingen beter over de lidstaten te spreiden. De Commissie wil de vluchtelingen sneller laten doorstromen naar meer lidstaten, zodat niet altijd dezelfde landen zich erover moeten ontfermen. Om te bepalen hoeveel vluchtelingen een land moet opnemen, wordt rekening gehouden met een aantal objectieve criteria – voor België gaat het om een cijfer dat ongeveer overeenkomt met wat ons land nu al doet.

De Commissie legt de lat hoog, en dat niet alleen voor landen in Centraal-Europa of Portugal waar nu nauwelijks een vluchteling passeert. Het is ook een onderwerp waarmee politici zich niet populair maken. De kreet van afschuw klinkt al niet meer zo luid als enkele weken geleden. Het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken doen zelfs helemaal niet mee. Dat Europese afspraken voor de ene lidstaat wel gelden maar niet voor een andere, valt moeilijk aan de burger uit te leggen. De liberale leider in het Europees Parlement, Guy Verhofstadt, pleitte er vorige week in De Standaard voor om schoon schip te maken met al die opt-outs: je kunt niet over alles willen meepraten en tegelijk aan de kant blijven staan.

En dan is er nog dit. Ex-premier Enrico Letta van Italië beschrijft in een recent boek hoe hij in 2013 in Lampedusa machteloos voor driehonderd doodskisten stond. Het is onze menselijke plicht om te helpen, beseft Letta. Maar eigenlijk kan het probleem alleen in Afrika zelf aan de wortel worden aangepakt. Daarover zegt het plan van de Commissie helaas nog niets.

Hubert van Humbeeck

Het probleem moet in Afrika aan de wortel worden aangepakt, maar daarover zegt de Europese Commissie niets.