Als Angela Merkel en François Hollande samen op stap gaan, kunnen ze niet met lege handen thuiskomen. Dat ze gezamenlijk probeerden om Oekraïne en Rusland tot een akkoord over het conflict in het Donbassbekken te bewegen, was hoogst opmerkelijk. Als de Duitse bondskanselier en de president van Frankrijk zich op die manier persoonlijk engageren, kunnen de partijen moeilijk anders dan een vergelijk vinden. Of het akkoord meer is dan wat diplomatieke courtoisie, moet blijken.
Het lijkt er op het eerste gezicht sterk op dat vooral Vladimir Poetin punten heeft gescoord. Zelfs als het staakt-het-vuren standhoudt en het akkoord echt wordt uitgevoerd, duurt het nog een klein jaar voor Oekraïne de controle over al zijn grenzen terugkrijgt. Er moeten daarvoor in het opstandige gebied eerst verkiezingen worden gehouden. Daarna moet het parlement in Kiev hervormingen goedkeuren, die de betrokken regio’s verregaand autonoom maken van het centrale bestuur van het land. Als de hele operatie mislukt, wordt de omgeving van de steden Donetsk en Loehansk een soort quasistaat onder de bescherming van Moskou, zoals er in de voormalige Sovjet-Unie meer zijn. Oost-Oekraïne blijft in dat geval in lengte van dagen een etterende zweer op de kaart van Europa.
Toch kon de Oekraïense president Petro Porosjenko niet anders dan de voorgestelde deal accepteren. Het is de enige kans om zijn land min of meer bij elkaar te houden. Economisch is Oekraïne een puinhoop. De hele industriële infrastructuur van het Donbassbekken is kapotgeschoten. Oekraïne kan niet zonder steun van het Westen, met name van Duitsland. Porosjenko kon Angela Merkel daarom onmogelijk tegen de haren in strijken. Van de Krim is er in het akkoord al geen sprake meer. Blijkbaar legt Kiev er zich bij neer dat het schiereiland verloren is.
Na Minsk is de levering van moderne Amerikaanse wapens aan Oekraïne voorlopig van de baan. Het Westen houdt een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne als een stok achter de deur. Maar zelfs Washington en Londen twijfelen eraan of een heuse wapenwedloop wel de beste oplossing is. Tegelijk met nog strengere sancties die meer maatjes van Poetin in hun portemonnee raken, verwacht het weekblad The Economist meer heil van een forse financiële en economische heropbouw van Oekraïne. Zodat de mensen het snel beter krijgen, zeker ook de Russische minderheid in Oekraïne en in andere voormalige Sovjetrepublieken. Dat valt te verkiezen boven een politiek van discriminatie, die hen in de armen van Moskou drijft.
Alleen is ook daarmee nog altijd niet duidelijk waar het Poetin echt om te doen is. Als hij Europeanen en Amerikanen uit elkaar wil spelen, is hij daar voor een deel in geslaagd. Washington vond de Europese bemiddeling in Oekraïne geen goed idee. Brussel kijkt boos naar de flirt van Poetin met Europese leiders, zoals de Hongaar Viktor Orban. Zowel Washington als Brussel is bang dat de nieuwe Griekse rege-ring het oor te veel naar Moskou laat hangen, als ze van de Europese Unie haar zin niet krijgt. Zeker sinds Turkije steeds meer een eigenzinnige weg volgt, is Athene zich perfect bewust van zijn strategische belang in de oostelijke Middellandse Zee.
Dat zijn allemaal elementen die de ruimte bepalen waarin het spel nu wordt gespeeld. Na het akkoord van Minsk ligt de bal in het kamp van Vladimir Poetin. Is hij tevreden met zijn winst? Of wil hij verder uittesten hoever hij te ver kan gaan?
HUBERT VAN HUMBEECK is medewerker van Knack.
Oekraïne kan niet zonder steun van het Westen, met name van Duitsland.
