Hubert van Humbeeck

De Amerikaanse president Barack Obama zit steeds meer knel tussen de Islamitische Staat, Iran en Saudi-Arabië en vreest een nucleaire wapenwedloop in de regio.

No more boots on the ground, beloofde Barack Obama. Maar kan hij zijn belofte houden om niet opnieuw Amerikaanse soldaten naar een oorlog te sturen? Sluipend wordt Amerika steeds verder meegezogen in het conflict met Islamitische Staat (IS) in Syrië en, vooral, Irak. Dat Irak vandaag zo zwak en zo verdeeld is, kan Obama niet worden aangewreven. Dat is nog een gevolg van de politiek van zijn voorganger, George W. Bush, die na de val van Saddam Hoessein de macht in Irak zonder veel nadenken in handen van de sjiitische meerderheid gaf. Die sprong daar zo weinig bedachtzaam mee om, dat ze de soennitische Irakezen in het verzet dreef. Vorige week nog bleek bij de val van de stad Ramadi in de soennitische provincie Anbar dat het samenleven tussen de bevolkingsgroepen in Irak zo goed als onmogelijk is geworden.

De situatie wordt ondertussen met de dag complexer, en dat niet alleen omdat de IS zo’n geduchte tegenstander blijkt te zijn. De soennitische Golfstaten zijn beducht voor het akkoord over het nucleaire programma van Iran, dat onder de leiding van de VS in de maak is tussen Teheran en de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad plus Duitsland. Zeker Saudi-Arabië maakt zich zorgen over de toenemende invloed van het sjiitische Iran in de regio. Teheran weet dat het nodig is in de strijd met de IS en maakt daar slim gebruik van. Tegelijk verwacht het Westen dat het flink zaken kan doen met Iran als de sancties tegen het land worden afgebouwd.

Dat alles zet het oude bondgenootschap tussen Washington en de Saudi’s onder druk. Omdat ze ondertussen zelf genoeg olie produceren, zijn de VS ook niet meer zo afhankelijk van de Saudische invloed op de olieprijs. Twee weken geleden zetten de Golfstaten op hun beurt Obama voor schut op een top waarop hij ze wilde uitleggen wat de plannen met Iran inhouden. De Saudische koning Salman stuurde zijn kat en zijn collega van Bahrein ging liever naar een paardenshow in Engeland.

In ruil voor de deal met Iran willen de Golfstaten een verregaand militair pact met de VS, naar het voorbeeld van de NAVO. Daar heeft Obama geen zin in. Hij is bang dat zo’n pact de VS onvermijdelijk nog meer bij elke botsing in de regio zal betrekken. De Saudi’s willen het spel hard spelen. Ze dreigen ermee om zelf een atoombom te maken, als de nucleaire capaciteit van Iran niet helemaal wordt geknipt. En dat is precies wat de VS altijd wilden vermijden: een wedloop die ermee eindigt dat alle landen in de regio met kernbommen tegenover elkaar staan.

Hubert van Humbeeck

In ruil voor de nucleaire deal met Iran willen de Golfstaten een militair pact met de VS. Zo niet dreigen ze zelf een atoombom te maken.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content