De Vlaamse film krijgt van minister van Cultuur Bert Anciaux een eenmalige financiële injectie van 2,6 miljoen euro. Die is – ironisch genoeg – nodig om het succes van de tax shelter te compenseren.
Eind vorig jaar schrapte het Vlaams Audiovisueel Fonds (de instantie die de filmsubsidies verdeelt) de deadline voor steunaanvragen: het geld voor fictieprojecten was immers op. Wie in 2007 een aanvraag indiende, kreeg dan weer te horen dat hij zijn centen te zien zou krijgen ‘onder de opschortende voorwaarde van een wijziging van de begroting van de Vlaamse Gemeenschap’. Het VAF trekt normaal gezien elk jaar minstens 4,5 miljoen euro uit voor fictie. Als dat geld er voor 2007 niet meer is – en er waren vorig jaar ook al problemen – betekent dat logischerwijs dat het VAF met een gat van ruim 4,5 miljoen zit. ‘Zo dramatisch zou ik het niet stellen’, zegt zakelijk leider Hans Everaert. ‘Wel is het zo dat we zonder bijkomende middelen tot september 2007 geen nieuwe steunaanvragen voor fictie meer kunnen goedkeuren.’ Minister van Cultuur Bert Anciaux (Spirit) geeft nu een eenmalige financiële injectie van 2,6 miljoen euro, zo vernam Knack. Volgens adjunct-kabinetschef Jan Denolf is er nooit sprake geweest van een financieel probleem. ‘Dit is een gevolg van de tax shelter.’
Sinds 2003 kunnen geldschieters een fiscaal voordeel krijgen, als ze investeren in Belgische fictiefilms, documentaires of animatieprojecten. Vanzelfsprekend delen ze ook in de winst van de gefinancierde producties, wat het systeem dubbel zo aantrekkelijk maakt, maar wat ook maakt dat het meeste geld naar commerciële fictieprojecten vloeit. Al deden naast kleppers als Windkracht 10 en Firmin ook cinefiele producties als Khadak er hun voordeel mee. Het systeem werkt zo goed dat het VAF in ademnood kwam. Het geld van de tax shelter mag maar 30 procent van het totale budget bedragen, met als gevolg dat de producenten telkens ook bij het VAF een steunaanvraag indienen.
‘De activiteit in de audiovisuele sector is onder impuls van de tax shelter flink toegenomen’, vertelt Everaert. ‘Ons budget is hetzelfde gebleven.’
Een goed geïnformeerde waarnemer heeft een andere visie. ‘Onder Luckas Vander Taelen (de ontslagen filmintendant, nvdr) werd wel meer geld beloofd dan er ooit zou kunnen worden uitgekeerd. Het succes van de tax shelter heeft diens twijfelachtige financiële beleid – er was geen meerjarenbegroting – nu gewoon sneller aan het licht gebracht.’ Jan Denolf nuanceert sterk: ‘Onder Vander Taelen had het VAF inderdaad last van kinderziekten, maar ik vind het absoluut overdreven om te zeggen dat wat nu gebeurt, de naweeën zijn van het drama Vander Taelen.’
Ook Hans Everaert is formeel: ‘Er is in de eerste jaren van het VAF niet abnormaal veel geld uitgegeven. Wel is het zo dat filmfinanciering tijd vraagt. Vroeger zat er soms meer dan twee jaar tussen de goedkeuring van een steunaanvraag en het moment dat de producent zijn geld kwam halen om aan de opnames te kunnen beginnen. Er werden dus inderdaad steunaanvragen goedgekeurd die niet meteen hoefden te worden uitbetaald, maar dat is inherent aan filmfinanciering.’ Of liever ‘was’, want de tax shelter heeft de zaken flink door elkaar geschud – sinds de invoering van het systeem investeerden Belgische bedrijven ettelijke miljoenen in Vlaamse producties. ‘Vandaag krijgen we aanvragen binnen van projecten waarvan de financiering al zo goed als rond is en de opnames onmiddellijk kunnen starten’, zegt Everaert. ‘Dat heeft ertoe geleid dat enkele voorheen goedgekeurde steunaanvragen tegelijkertijd met een reeks nieuwe dossiers moesten worden uitbetaald.’ De eenmalige financiële injectie is dus nodig om die situatie recht te trekken. Maar Everaert hoopt dat de onderhandelingen over de nieuwe beheersovereenkomst van het VAF, die deze maand starten, nog meer zullen opleveren. ‘De tax shelter heeft voor een dynamiek in de sector gezorgd. Om die te bestendigen, hebben we sowieso meer middelen nodig.’ Een kleine vergelijking: voor muziek, letteren en podiumkunsten werd in de Vlaamse ontwerpbegroting 2006-2007 jaarlijks 140,8 miljoen euro ingeschreven; film en audiovisuele cultuur moeten het stellen met 12,9 miljoen (waarvan 12,5 miljoen voor het VAF). Everaert: ‘Je kunt niet anders dan concluderen dat er een wanverhouding bestaat tussen het algemeen belang van de audiovisuele sector en de middelen die de Vlaamse overheid erin investeert.’
Ben Van Alboom
