Gevangenisdirecteur Hans Claus en de Liga voor Mensenrechten pleiten voor detentiehuizen waar een tiental gedetineerden intensief wordt begeleid.
Hans Claus, gevangenisdirecteur in Oudenaarde, pleit voor kleinschalige opvang voor gedetineerden. Samen met de Liga voor Mensenrechten stelt hij op 26 november in Mechelen het proefproject ‘De Huizen’ voor.
U pleit voor minigevangenissen?
HANS CLAUS: Ik houd niet van de term ‘minigevangenissen’, die is te beladen. Het zijn detentiehuizen. Sommige kunnen wat op een gevangenis gelijken, maar het gros is een gewoon huis in een buurt. Criminologen weten al jaren dat klassieke gevangenissen niet het juiste effect hebben. Gedetineerden worden er alleen bewaakt en gecontroleerd, en niet begeleid. Dat is ook niet mogelijk in grote instellingen die compleet verouderd zijn. Gevangenen op elkaar stapelen in een cel in een verkrot complex, op een luizige matras met een emmer in de hoek, is veeleer een lijfstraf dan een oplossing om mensen beter te maken. Een tiental gedetineerden kun je intensief op maat begeleiden en voorbereiden op hun terugkeer in de samenleving.
In De Huizen zit niemand nog in een cel?
CLAUS: Wellicht moet je hooguit vijf procent van de gedetineerden in een cel stoppen, de rest kan in een leefgroep. Elk huis verschilt naargelang de groep die er woont. We voorzien voor één buurt maximaal drie huizen met tien bewoners. Sommige huizen kunnen erg gesloten zijn, maar slechts een kleine minderheid gedetineerden heeft hoge beveiliging nodig. De meeste huizen zijn opener en kunnen een functie krijgen volgens de buurt waar ze ingeplant worden. Elk huis heeft een huisbegeleider die zorgt voor controle en toezicht. Daarnaast is er een planbegeleider die elke gedetineerde individueel volgt en voorbereidt op zijn reclassering.
Kun je zo elke gedetineerde opvangen, van kruimeldief tot seriemoordenaar?
CLAUS: In principe wel. Het aantal nauwelijks reclasseerbare, zeer gevaarlijke gevangenen is bijzonder klein. Die stop je ook beter niet samen in één gevangenis.
Welke buurt ziet een detentiehuis met tien gedetineerden graag komen?
CLAUS: Een groot gevangeniscomplex is veel ingrijpender voor een buurt dan twee of drie huizen. Je moet natuurlijk eerst de buurt bekijken en degelijke communicatie en inspraak organiseren. Een buurt kan voordeel halen uit een detentiehuis. Waarom zouden de bewoners geen fietsherstelplaats of sociaal restaurant kunnen runnen? Je moet gedetineerden dichter bij de samenleving brengen. Detentiehuizen kosten ook minder dan grote nieuwe gevangenissen. Voor de gevangenis van Beveren betaalt de overheid 26 jaar lang 13,5 miljoen per jaar. Daar kun je véél huizen mee bouwen.
Wanneer start het eerste Huis?
CLAUS: We hebben maquettes voor een eerste experiment. Het voorstel ligt op de tafel van minister van Justitie Koen Geens (CD&V).
Jan Lippen
‘Gevangenen opstapelen op luizige matrassen, is een lijfstraf.’
