De aangekondigde hervorming van het mededingingsbeleid in ons land maakt de retailsector zenuwachtig.
De prijzenwet die voorligt in het parlement wil volgens minister van Economie en Consumentenzaken Johan Vande Lanotte (SP.A) meer armslag geven aan de mededingingsautoriteiten. Die zouden in bepaalde gevallen zelfs de bevoegdheid krijgen om prijzen gedurende zes maanden te blokkeren.
Er zijn twee manieren om het regeringsinitiatief te lezen. De minister zelf verwijst naar wat gebeurt met sommige voedselprijzen: die stijgen als het graan op de wereldmarkten duurder wordt maar dalen niet als het graan internationaal weer goedkoper wordt. Het laat vermoeden dat de spelers aan de aanbodzijde van onze markt het spel van de vrije markt niet helemaal correct spelen. Maar onze mededingingsautoriteiten, die precies het naleven van die regels moeten bewaken, kunnen pas ingrijpen als ze over harde bewijzen beschikken. Bijvoorbeeld over verkopers die het onderling stiekem op een akkoordje gooien om bepaalde prijzen kunstmatig hoog te houden, of die gewoon misbruik maken van hun marktoverwicht. Maar zulke harde bewijzen zijn niet makkelijk te verkrijgen en Vande Lanotte vindt dat onze concurrentiewaakhond in de praktijk veel te weinig armslag heeft.
Volgens de nieuwe wet zou het Prijzenobservatorium – dat zijn andere ambtenaren – aan de concurrentiewaakhond kunnen signaleren dat bepaalde prijzen, marges of prijsevoluties ‘vreemd’ zijn, dat wil zeggen niet verklaarbaar door de normale, bekende economische gegevens. De mededingingsautoriteiten zouden dan, zelfs zonder objectieve bewijzen van geknoei, voorlopige maatregelen kunnen nemen, waaronder ook een blokkering van de verdachte prijzen. Na zes maanden zou de beslissing van een rechter nodig zijn om die blokkering te verlengen.
De retailsector vangt vanuit kabinetten geruchten op dat de prijzenwet bewust op spraakmakende producten gericht zal worden om te scoren bij de kiezer. De sector vreest dat minister Vande Lanotte zich als Batman op alle Stoute Prijzen zal storten en op die manier de normale marktwerking in de distributie grondig zal verstoren. Hij wijst er ook op dat er objectieve verklaringen zijn voor de hogere prijzen in ons land: kassiersters die bij ons een kwart meer kosten dan in Nederland, bijvoorbeeld, of voedselcontroleurs die in Belgische supermarkten twee keer meer controleren dan in Franse.
Het is nu aan het parlement om uit te maken of de oplossingen van de minister een reëel probleem aanpakken, of alleen rook spuiten over de werkelijke oorzaken van de hoge Belgische prijzen.
Luc Baltussen
