De Poolse president Walesa heeft thuis een vrouw en acht kinderen. En veel kopzorgen.

TOT EEN ECHTE Warschauer heeft de Poolse president Lech Walesa zich nooit bekeerd. Elk weekend vlucht hij zijn presidentiële paleis in Warschau uit en ijlt per legervliegtuig naar zijn vrouw Danuta en zijn dochters in Gdansk. Daar heeft hij altijd gewoond. In 1988 kocht hij van een artsenechtpaar, dat naar de Verenigde Staten emigreerde, het huis in de Polanskistraat 54, dat hij nog altijd betrekt. Een gewoon huis met een rood dak, paarse gordijnen in de erker, een put en een wagenwiel in de voortuin. Alleen een schildwachthuisje en bewakingscamera’s verraden het presidentieel karakter van de residentie.

De vroegere leider van Solidarnosc verschilt in weinig van de gemiddelde bewoner van Gdansk. Elke zondag gaat hij naar de vroegmis, meestal in de Stanislav-Kotska-kerk, vlakbij zijn huis. Af en toe laat hij zich door zijn chauffeur afzetten bij de kerk van de Heilige Brigitta in het stadscentrum. Daar preekt zijn vroegere biechtvader Henryk Jankowksi. Voor feesten wendt de president zich maar tot één adres : het restaurant Cristal. Die burgerlijke dancing-annex restaurant is van zijn vriend Ryszard Kokoszka, die in de begindagen van Solidarnosc de stakende arbeiders op de scheepswerf te eten gaf. Zonder die rantsoenen was er wellicht geen revolutie geweest. Niet in Polen, misschien niet in Oost-Europa.

Als de meerderheid van het volk dat wil, dan woont Walesa binnenkort voorgoed in de Polanskistraat. De kans dat de gewezen elektricien in het najaar herkozen wordt, valt dun uit.

In dat geval kan de houder van de Nobelprijs voor de vrede zich voor het eerst sinds een kwarteeuw weer aan zijn gezin van acht kinderen wijden. Het zal geen dag te vroeg wezen.

Met de vier dochters stelt zich geen enkel probleem, en ook Jaroslav, de jongste van de mannelijke Walesa’s, boert goed : hij studeert in de Verenigde Staten. Maar de andere drie jongens ? Eén en al kommer en kwel. Ze hebben een harde hand nodig, vindt heel Polen, en niet een vader die ze met huizen en auto’s poogt af te kopen. Want, zo luidt de vraag in de straten van Polen, hoe doet hij dat met zijn wedde van 100.000 frank per maand, inclusief kosten en emolumenten ?

Nu, de 21-jarige Przemyslav moet dat van pa gekregen huis in Chelm wellicht al in oktober ruilen voor een cel. Tenzij de rechters van het hof van beroep het vonnis van twee jaar effektief tegen hem opheffen.

SPAARBOEKJE.

Przemyslav, een civiel ambtenaar bij de doeane, ramde in november 1993 twee auto’s die stopten voor een rood verkeerslicht. Een bestuurder geraakte daarbij gewond. Politieagenten arresteerden de jonge Walesa die probeerde op de vlucht te slaan. De zwaar beschonken presidentenzoon 1,9 promille terwijl in Polen maar 0,2 geduld wordt spuwde en schopte naar de agenten en bedreigde hen met : “Ik zorg ervoor dat jullie allemaal ontslagen worden”. Zijn wangedrag vertaalde zich naar negen beschuldigingen waaronder weerstand bij arrestatie, belediging van ambtenaren in funktie en toebrengen van materiële schade. De reden die hij te zijner verontschuldiging opdiste, maakte het alleen maar erger : hij was in de war omdat zijn vriendin Joanna een kind van hem verwachtte. Przemek was met zijn kop tegen het stuur geknald en dat wilde rechter Marek Wojtala wel als verzachtende omstandigheid accepteren. Maar omdat de Walesa-troonopvolger als eens bezopen van zijn fiets was geplukt, luidde het verdikt toch : twee jaar effektief.

Ook de op één na oudste, Slawomir (22), ondervindt moeilijkheden om zijn auto op ordentelijke wijze door de straten van Gdansk te loodsen. Twee jaar geleden slipte hij met zijn Daihatsu Charade, scheurde van de natte straat het voetpad op en maaide daar de kleuterleidster Bozena Zawierta omver. Hij werd veroordeeld tot twee jaar voorwaardelijk en verloor zijn rijbewijs voor vier jaar. Zawierta loopt sindsdien op krukken en leeft van de sociale bijstand. Een keer ging Slawomir haar samen met zijn moeder bezoeken. Nu komt af en toe een presidentiële lijfwacht zich vergewissen of het haar aan niks ontbreekt. Slawomir zelf volhardde in de boosheid : op 30 augustus keilde hij andermaal ladderzat bij een verkeerslicht bovenop een auto.

Ooit bezocht Slawomir de militaire school in Warschau, maar kon daar volgens het weekblad Polityka niet volgen. De officiersopleiding voor marconist maakte hij ook al niet af. Hij verliet de school nadat hij wegens dronkenschap en onwettige afwezigheid zeventien dagen arrest had gekregen. Nu werkt hij bij een politie-eenheid in dienst van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Bogdan (25), de oudste, komt aan de kost bij de geheime politie in Gdansk en raakte in een lastig parket toen hij zijn spaarboekje verloor. Dat gebeurde namelijk in het uiterst verdachte café Bodega. De affaire bereikte de kolommen van het weekblad Nie, waarvan de uitgever, Jerzy Urban, de gewezen woordvoerder van de militaire diktatuur is : niet meteen het beste vriendje van Walesa. Urban liet zijn tijdschriften afdrukken dat hij wel eens wilde weten hoe Bogdan erin gelukt was 200 miljoen zloty (400.000 frank) bijeen te harken ?

Ma Danuta vindt dat haar zwakke zonen geen schuld treft. Mijn man is veel te verdraagzaam, beklaagde ze zich in een interview. Walesa verdraagzaam ? Zijn politieke tegenstanders geloofden hun ogen niet toen ze het lazen. “

Copyright Knack/Der Spiegel

Lech Walesa : over naar Gdansk.