In veel ontwikkelingslanden heeft de bevolking nauwelijks of helemaal geen toegang tot elektriciteit. Technologiebedrijf Intel bedacht een simpele oplossing: laat mensen zelf voor hun energie zorgen, via een efficiënte dynamo op hun fiets.
Meer dan veertig procent van de bevolking in ontwikkelingslanden heeft geen toegang tot elektriciteit, met uitschieters tot 98 procent in de rurale gebieden van Afrika ten zuiden van de Sahara. En waar er wel een elektriciteitsnetwerk aanwezig is, is er vaak slechts enkele uren per dag stroom beschikbaar. Het is een structureel probleem dat een belangrijke rem zet op de economische groei in die landen. En daardoor blijft ook de digitale kloof tussen Noord en Zuid groot.
Het Amerikaanse technologiebedrijf Intel, vooral bekend om zijn microchips, denkt daar op een eenvoudige manier wat aan te kunnen doen: laat de mensen in die landen gewoon zelf hun energie opwekken. Intel Labs, de afdeling die zich bezighoudt met technologische innovatie, ontwikkelde een batterij die kan worden opgeladen met een middel dat overal voorhanden is in ontwikkelingslanden: de fiets. Het voorlopig nog naamloze product bestaat uit een grote dynamo waar de eigenaar het achterwiel van zijn fiets in ophangt. Door de trappen ontstaat er wrijving en zo wordt de aangesloten batterij opgeladen.
Dit najaar wordt de technologie uitgetest in ruraal India. Daarna is het de bedoeling om ze snel wereldwijd te verspreiden. ‘Het is een betrouwbare, betaalbare en duurzame manier om energie op te wekken’, zegt Amit Baxi, een van de onderzoekers bij Intel Labs. ‘Met vijf minuten trappen heb je 50 watt aan stroom op-gewekt, voldoende om een laptop gedurende één uur te laten draaien, een mobiele telefoon drie uur, en een ledlamp vijf uur.’
Het idee om eigen energie op te wekken met de fiets dateert al van de late jaren zeventig. Hier en daar werd het ook al in de praktijk gebracht. Het probleem met veel van die goedbedoelde doe-het-zelfprojecten is dat ze bijzonder in- efficiënt zijn: bij heel wat van de bestaande fietsbatterijen moet je veel te lang trappen om een minimum aan energie op te wekken. Op de Bijli Bike, een in 2000 opgestart Indiaas project, moet je bijvoorbeeld 15 tot 20 minuten fietsen om een klassiek lichtpeertje één uur te laten branden.
Maar ook Intel is er nog niet. Volgens Baxi duurt het nog wel eventjes voordat hun batterij gewoon op een rijdende fiets kan worden gemonteerd. ‘De volgende stap in de ontwikkeling is dat de technologie kleiner en lichter moet worden’, zegt Baxi. ‘Ook sleutelen we constant aan de kostprijs. Op dit moment zou een fietsbatterij 60 euro kosten. We willen dat naar 20 euro terugbrengen, in ontwikkelingslanden de gemiddelde prijs van een mobiele telefoon.’
Ronald Meeus
