Karl van den Broeck
Karl van den Broeck Karl van den Broeck is hoofdredacteur van nieuwswebsite Apache.

Over de volgende staatshervorming en de netelige financieringskwestie van de federale staat.

De Vlaamse politieke partijen warmen zich op voor een nieuwe ronde in de staatshervorming na de verkiezingen van 10 juni. De SP.A wil een ‘sociale staatshervorming’, zodat de gewesten hun eigen werkgelegenheidsbeleid kunnen voeren en hun economieën sterk genoeg kunnen maken om solidair de federale kosten van de pensioenen en de gezondheidszorg te betalen.

Het kartel CD&V/N-VA gaat voluit voor de overheveling van bevoegdheden inzake economie en werkgelegenheid, het gezins- en gezondheidsbeleid, de ontwikkelingssamenwerking, de telecommunicatie en het spoor. CD&V en N-VA vallen daarvoor terug op vijf resoluties die het Vlaams Parlement al in 1999 heeft goedgekeurd en die samen met de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde zijn opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord van 2004.

De VLD houdt ook vast aan die Vlaamse eisen, maar verpakt ze in ‘een methode’, die de Franstaligen minder achterdochtig zou moeten maken. Die methode van een ‘open dialoog’ behelst grote principes zoals homogeniteit, subsidiariteit en solidariteit. Met daarbij de mogelijkheid om bevoegdheden opnieuw naar het federale niveau te brengen en om de faciliteiten af te schaffen in ruil voor een ‘gastenbeleid’ in de Vlaamse randgemeenten rond Brussel. Hoezeer de Vlaamse partijen zich ook tegenover elkaar proberen te profileren als de meest Vlaamsgezinde, ze weten allemaal heel goed dat er geen nieuwe staatshervorming komt zonder onderhandelingen met de Franstaligen. Niet alleen het klassieke ‘non’aan die kant is dan een hoge hindernis. De symboliek van communautaire eisenpakketten verhult ook de dwingende noodzaak om de financiering van het federale staatsbestel opnieuw tegen het licht te houden.

Door de opeenvolgende staatshervormingen hebben de gewesten en gemeenschappen niet alleen meer bevoegdheden maar ook steeds meer financiële middelen gekregen. Klap op de vuurpijl waren in dit verband de verlengstukken die Paars I met het Sint-Eloois- en het Lambermontakkoord aan de financieringswet van 1989 heeft gebreid. Het gevolg is een onhoudbaar onevenwicht ten nadele van de federale overheid. Die analyse is niet nieuw. Ze is de voorbije vijf jaar door alle grote Vlaamse partijen en door de Nationale Bank gemaakt. Het probleem van ‘de financiering van België’ wordt bovendien alsmaar urgenter omdat er eindelijk echt moet worden gespaard om de kosten van de vergrijzing te betalen.

Denksporen over ‘meer bevoegdheden voor de deelstaten zonder evenredige middelen’ of ‘het schrappen van federale uitgaven in bevoegdheidsdomeinen van de gewesten en gemeenschappen’ zijn te eenvoudig om deze netelige financieringskwestie op te lossen. Wel een alternatief biedt een sociaaleconomische staatshervorming, die de deelstaten ook meer fiscale autonomie geeft, hen ‘beloont’ als de federale overheid beter wordt van hun beleid, en hen mee laat betalen voor beslissingen die de federale uitgaven verhogen.

Patrick Martens

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content