Nieuw: betogen vóór Europa

Tienduizenden mensen in 49 steden demonstreerden zondag tegen anti-Europees populisme en vóór meer Europese Unie. © GettyImages

Hebben de brexit en Donald Trump een pro-Europese golf in gang gezet?

‘Bleibt bei uns’, ‘Blijf bij ons’ of ‘Restez chez nous’. Met die boodschap kwamen afgelopen zondag tienduizenden mensen samen om – zwaaiend met blauwe vlaggen – te betogen voor het voortbestaan van een verenigd en vredevol Europa, en dus ook tegen radicale nieuwrechtse partijen. Het grootst was de toeloop in Berlijn (5000 demonstranten ) en Frankfurt am Main (3500 demonstranten), de stad waar medio november de beweging Pulse of Europe werd opgericht door het juristenechtpaar Daniël en Sabine Röder. Hun idee voor een pro-Europese burgerbeweging ontstond kort na de verkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten, vanuit het bijbehorende besef dat – dixit Daniël Röder – ‘vanaf nu alles mogelijk is’.

Het echtpaar Röder stond met die bezorgdheid duidelijk niet alleen. Bracht hun eerste betoging in Frankfurt nauwelijks tweehonderd demonstranten op de been, dan waren het er eind februari al tien keer zoveel. Ook vergelijkbare manifestaties in, onder andere, München en Berlijn, zien het aantal deelnemers week na week groeien. In Brussel vond zondag een eerste, nog bescheiden betoging plaats.

Pulse of Europe zegt te spreken voor de zwijgende meerderheid die het anti-Europese populisme van Geert Wilders, Marine Le Pen of de Alternative für Deutschland (AfD) resoluut afwijst. Dat die groep minstens in Duitsland nog altijd een meerderheid vormt, is zonder meer juist. Sterker nog: er bestaan nogal wat aanwijzingen dat de populistische sentimenten er sinds de verkiezing van Trump aan het afnemen zijn. Volgens een recente enquête in opdracht van Die Welt vindt 80 procent van de Duitsers dat de EU-lidstaten nu intensiever moeten samenwerken.

Opvallend is verder nog dat de rechts-populistische, anti-Europese AfD in de opiniepeilingen week na week achteruitboert. Een recente peiling in opdracht van Stern/RTL gaf de partij van Frauke Petry nog 8 procent, ofwel 4 procentpunt minder dan eind 2016. Hoe dat komt? De directeur van het Duitse onderzoeksbureau Forsa noemde in Stern meerdere verklaringen. Eén mogelijkheid is dat de eerste chaotische maanden van Trump de terughoudendheid tegenover populistische avonturen heeft versterkt. En dan is er nog het fenomeen-Martin Schulz, de kandidaat-bondskanselier die ondanks (of is het net dankzij?) zijn pro-Europese standpunten ook bij de AfD kiezers weghaalt.

Hebben de brexit en Donald Trump bij wijze van tegenreactie een pro-Europese golf in gang gezet? Het is nog te vroeg om daar met zekerheid iets over te zeggen. Volgens de gegevens van de laatste Eurobarometer, verzameld in de herfst van vorig jaar, is het geloof in de EU binnen de verschillende lidstaten niet wezenlijk groter of kleiner geworden. Wél was er bij de bevraagden een groeiend pessimisme over de toekomst van Europa. Vooral de verkiezing in Frankrijk zal duidelijk maken in hoeverre dat pessimisme gerechtvaardigd is.

Door JEROEN DE PRETER

Pulse of Europe zegt namens de ‘zwijgende meerderheid’ te spreken die het anti-Europese populisme resoluut afwijst.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content