Een leven als banneling: ‘Niets is gevaarlijker dan de waarheid in een wereld van leugens.’
Nawal El Saadawi groeide op in een dorp aan de Nijl. Haar vader leefde er in ballingschap omdat hij had deelgenomen aan de revolutie van 1919 tegen de Britse kolonisator. Als kind van zes werd ze genitaal verminkt, een barbaarse traditie waartegen ze haar leven lang zal ageren en schrijven. Ze zegt dat ze als kind feministe werd, toen ze haar grootmoeder hoorde zeggen dat een jongen vijftien meisjes waard is. Als dokter maakte ze later uit eerste hand kennis met het juk waaronder gewone Egyptische vrouwen gebukt gaan.
In 1972 verscheen Women and Sex, een klassieker van de feministische literatuur. De publicatie kostte El Saadawi haar baan als directeur bij het ministerie van Volksgezondheid. Het boek werd in Egypte verboden. De nieuwe president Anwar Sadat koos voor een nauwe alliantie met de VS en Israël en dat zette kwaad bloed. El Saadawi verdween in 1982 voor enkele maanden in de gevangenis. Ze schreef: ‘Niets is gevaarlijker dan de waarheid in een wereld van leugens.’
In 1980 verscheen een Engelse vertaling van haar boek The Naked Face of Eve, met daarin het verhaal van haar eigen besnijdenis. De uitgever veranderde de titel in The Hidden Face of Eve, alsof clitoridectomie een zaak van de islam is. Nadien kwam er een Nederlandse vertaling, met een nog geladener titel: De gesluierde Eva. ‘Ik heb nooit besnijdenis verbonden aan de islam of aan een andere godsdienst’, zegt ze daarover. ‘De praktijk heeft zijn wortels in een slavencultuur.’ Zij schreef tot vandaag een veertigtal romans en non-fictiewerken, maar het was dit boek dat van haar de meest gelezen Egyptische auteur in het Westen maakte.
Van 1988 tot 1996 leefde Nawal El Saadawi in het Westen, na bedreigingen van het regime en van fundamentalisten. Toen haar vereniging Egyptian Women’s Union werd verboden, ging ze opnieuw in ballingschap, tot in 2001. Terwijl ze in 2007 in Europa verbleef, sprak een Egyptische imam een fatwa over haar uit: een terdoodveroordeling wegens ketterij, wegens haar novelle The Fall of the Imam. In augustus 2009 keerde ze terug naar haar geboorteland, opnieuw als een banneling in eigen land, want ze kreeg een spreek- en schrijfverbod in de Egyptische media opgelegd.
