Een jaar na de Russische annexatie van de Krim zit de schrik er goed in bij de Polen.
Generaals en kolonels lopen televisiestudio’s af. Militaire nieuwtjes volgen elkaar in hoog tempo op. Amerikaanse patriotraketten rollen door het land, vrijwillige schutterskorpsen organiseren zich, en vorige week riep het leger een eerste groep reservisten op. ‘Vanaf 2017 willen we elk jaar 38.000 reservisten trainen’, liet minister van Defensie Tomasz Siemoniak weten. Het Poolse beroepsleger telt momenteel 100.000 soldaten.
In Siedlce, een stad van ruim 70.000 inwoners in het oosten van Polen, nemen ze de oorlogsdreiging zeer ernstig. ‘Vandaag Georgië, morgen Oekraïne, daarna de Baltische staten, en dan is Polen aan de beurt’, zegt burgemeester Wojciech Kudelski. Rusland zal volgens hem Polen altijd zien als de vijand, omdat het land een groot aandeel had in de val van het communisme. ‘Poetin zal het de Polen nooit vergeven dat ze het Sovjetblok hebben opgeblazen.’
‘Siedlce ligt in de frontlinie,’ zegt Darek Dybciak, een lokale journalist en officier bij de nationale reserve. ‘En op dit moment kunnen we een inval niet stoppen.’ Siedlce was lang een garnizoensstad, maar vier jaar geleden werd het bataljon verkenners er opgeheven. Eerder gebeurde dat al met de gemechaniseerde brigade. De oorlog in Oekraïne zorgde voor een ommekeer. Siedlce krijgt zijn soldaten terug, liet minister Siemoniak weten. Alleen liggen alle grote legerbases in het westen van het land, terwijl de dreiging vandaag uit het oosten komt.
De oostflank van Siedlce moet dus worden versterkt, maar daar wil de burgemeester niet op wachten. Hij denkt aan de oprichting van vrijwilligerseenheden. En velen met hem. Volgens onderzoek grijpt 47% van de Polen naar de wapens als het vaderland wordt aangevallen. Al is niet iedereen zo krijgshaftig. ‘We kunnen ons beter direct overgeven’, zei de linkse politicus Janusz Palikot. ‘Er mag geen druppel Pools bloed vloeien.’ Maar hij is in de minderheid. Slechts 5% wil zich bij een gewapend conflict overgeven, 12% wacht op een oproep van het leger, en 30% meldt zich aan als vrijwilliger.
Onder hen Michal Andrzejewski. Vier jaar geleden studeerde hij af aan de militaire academie. ‘Maar het leger had ons niet nodig’, zegt hij schamper. Dus opende hij een winkel vol militaria. Kortgeknipte jongemannen kijken er geïnteresseerd naar survivalmessen en camouflagepakken, terwijl hij zijn luchtbuksen aanprijst. ‘Vrijwilligers die zich in legergroen steken en oefenen in de bossen’, zegt hij. Volgens hem is het traditionele oosten van Polen militaristischer ingesteld dan het liberale westelijke deel. ‘Mensen zijn hier veel meer geïnteresseerd in defensie’, zegt hij. ‘Vooral sinds de oorlog in Oekraïne.’
Sinds 1 maart kunnen vrijwilligers zich melden bij de rekruteringsafdeling van het leger. Het leger is karig met informatie, maar kolonel Jerzy Pawlik laat weten dat er veel belangstelling is. ‘We bekijken wie waarvoor geschikt is. In mei beslist het ministerie wie, waar en hoe getraind wordt.’
Ekke Overbeek / © Trouw
‘Poetin zal het de Polen nooit vergeven dat ze het Sovjetblok hebben opgeblazen.’
