Een speciaal eiwit stuurt de vorming van de eerste cellen in een embryo.

Het is bijna onwaarschijnlijk hoe één cel – een bevruchte eicel – kan uitgroeien tot een complex lichaam. Die ene cel moet de aanzet geven tot een massa cellen in weefsels die veel functies vervullen. Daarvoor begint ze aan een eindeloos delingsproces, waarin cellen hun uiteindelijke functie ‘toegewezen’ krijgen.

Stamcelbioloog Vincent Pasque (KU Leuven) en zijn collega’s ontdekten een eiwit (PRC2) dat een grote rol speelt in het bepalen van de eerste functie van een cel – zo rapporteerden ze in Nature Cell Biology. Dat eiwit ‘beslist’ of een cel deel zal uitmaken van de moederkoek dan wel of ze zich verder zal delen in het beginnende lichaampje.

Voor hun werk gebruikten de onderzoekers een stamcelmodel van een embryo in de eerste week van zijn ontwikkeling. De eerste keuze die cellen maken, is of ze in de binnen- dan wel de buitenkant van het vroege embryo terecht gaan komen. Dat bepaalt of ze deel gaan uitmaken van de moederkoek. Om moederkoekcel te worden moet de activiteit van het PRC2-eiwit onderdrukt worden.

Het onderzoek moet onder meer inzicht geven in hoe vroege miskramen ontstaan, waarbij een beginnend embryo wordt afgestoten.

Kankerbiologe Patrizia Agostinis (VIB/KU Leuven) schrijft met haar collega’s in Nature Communications dat de vorming van ons lymfestelsel steunt op een proces van autofagie, waarbij cellen zichzelf opeten. Daardoor komen voedingsstoffen vrij die groeiende lymfevaten kunnen voeden. Het lymfestelsel is een transportsysteem dat deel uitmaakt van onze bloedsomloop en onder meer afweercellen naar de plaats brengt waar ze aanvallers moeten bestrijden.