Er zijn meer dan voldoende artsen, maar aan verplegend personeel bestaat een groot tekort. Dokter Jan Peers waarschuwt.

De band tussen het aantal zorgverleners en de volksgezondheid is niet eenduidig. Te weinig artsen en verpleegsters kan de volksgezondheid schaden, te veel ook omdat de concurrentie dan hard gaat spelen. Voormalig directeur van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg dokter Jan Peers weet daar alles over. In opdracht van de vorige regering leidde hij een groep experts die de gezondheidszorg en de ziekteverzekering doorlichtte. De huidige minister van Sociale Zaken Frank Vandebroucke (SP) doet er zijn voordeel mee.

De Belgische zorgsector lijkt niet onderbemand ?

Jan Peers: Wij hebben van alles veel, van alles meer dan in de buurlanden. Er is een overaanbod aan medische instellingen en apparatuur, er zijn veel zorgverleners. Maar er rijst één heel serieus probleem, het tekort aan verplegend personeel. Dat wordt elke dag erger. Ziekenhuizen melden dat ze tientallen mensen in dienst willen nemen maar ze niet kunnen vinden. Op termijn kan dat tekort tot de sluiting van diensten leiden.

Wellicht zal de situatie verbeteren nu er in de jongste sociale akkoorden voor de witte sector salarisverhogingen zijn voorzien?

Peers: Het tekort aan verpleegsters en verplegers heeft niet alleen met de bezoldiging te maken. Het valt niet op te lossen met een loonsverhoging alleen. Het heeft te maken met de waardering voor het beroep, dat inderdaad een stuk van zijn glans heeft verloren. Verpleging is een zeer zwaar vak. De arbeidsomstandigheden zijn moeilijk. Het verplegend personeel komt in een vicieuze cirkel terecht. Door de onderbezetting in de ziekenhuizen zijn verplegers en verpleegsters overbelast en daardoor hebben ze minder tijd voor de communicatieve zorg van hun patiënten, wat de arbeidsvoldoening dan weer niet ten goede komt. Men zou kunnen zeggen dat de ziekenhuizen het verdwijnen van de kloosterzusters nog niet helemaal hebben opgevangen. Sommige ziekenhuizen spelen niet flexibel genoeg in op de behoeften van hun personeel. Verpleegsters waarschuwen hun dochters tegenwoordig geen vepleegster te worden. Die studeren nu voor arts, dat heeft de democratisering van het onderwijs mogelijk gemaakt.

Voor artsen is er geen probleem?

Peers: Er is een groot aanbod van artsen, een overschot bijna. Meer voor huisartsen dan voor specialisten en meer in het Franstalig landsgedeelte dan in Vlaanderen. Maar dat geldt niet voor elke deelrichting. Er is een tekort voor de kinderpsychologie bijvoorbeeld.

Heeft dit overaanbod negatieve gevolgen ?

Peers: Niet in de eerste plaats voor de kosten van de ziekteverzekering. België heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding, onder de industriële landen zit het bovenin de middenmoot. De ziekteverzekering is goedkoper dan in Duitsland en staat op het niveau van Nederland, maar dan zonder wachtlijsten. Nederlandse zieken moeten geduld opbrengen, er is een tekort aan zorgverleners en vooral aan artsen. Maar het grote aantal artsen schept een probleem van medische kennis. Een arts moet voldoende patiënten hebben, een minimumvolume aan activiteit, om zijn kennis en ervaring te behouden.

De beperking van het aantal medische studenten, de numerus clausus via een toelatingsexamen, is niet negatief ?

Peers: Op termijn misschien wel. Maar hij mag gerust nog een aantal jaren behouden blijven. Men moet er ook rekening mee houden dat iemand die zeven jaar voor arts heeft gestudeerd, met daarbovenop nog enkele jaren specialisatie, niet makkelijk een andere dan een medische baan vindt op de arbeidsmarkt. Het probleem is fundamenteel: er bestaat geen planning voor de opleiding en de vorming van de zorgverleners.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content