Ambassadeur Victor Harel van Israël :

twee jaar na de akkoorden van Oslo.

HET IS TWEE JAAR geleden dat de Oslo-akkoorden werden ondertekend tussen Israël en de PLO. In het toen bijna tot stilstand gekomen “Vredesproces voor het Midden-Oosten” zetten die akkoorden de deur open voor de Gaza en Jericho eerst-oplossing voor de Palestijnse Bezette Gebieden en indirekt voor min of meer snelle vooruitgang naar vrede in de hele regio. Twee jaar later is er veel gebeurd. Is er, nochtans, genoeg gebeurd ? Victor Harel, ambassadeur van Israël in Brussel, meent dat het niet anders gaan kon dan het ging.

– VICTOR HAREL : We hebben een hele weg afgelegd. Op het terrein natuurlijk, maar ook inzake wederzijds begrip. We kennen mekaar nu beter, dat is ook belangrijk. Wat het terrein aangaat… We moeten Oslo zien als een proces in etappes. De eerste etappe, Jericho en Gaza eerst, hebben we afgewerkt. Een tweede etappe, de vrede met Jordanië, die nauw verbonden is met de Palestijnse, hebben we ook achter de rug, en nu zijn we bezig met de derde etappe, die we “Oslo 2” noemen, en die zeer complex is. Het akkoord is bijna rond, we hebben al driehonderd bladzijden vol details met een civiele bijlage en een militaire bijlage, en we zijn bijna klaar voor de overdracht van veertig bevoegdheden aan de Palestijnen. Er blijven nog een paar problemen over afgezien van de zware pakketten die we naar de laatste fazen hebben overgeheveld, zoals Jeruzalem, het uiteindelijke statuut van de Gebieden, enzovoort , zoals Hebron. Maar algemeen genomen, kennen dus Israëliërs en Palestijnen mekaar veel beter en daarom vorderen de onderhandelingen nu ook relatief sneller. We zijn ook al veel tevredener over de prestaties van de Palestijnse Autoriteit in de Gaza-strook en in Jericho, over de Palestijnse politie, over onze gezamenlijke patrouilles. Dat heeft allemaal nuttig en doeltreffend gewerkt, en kostbare ervaring opgeleverd voor de akkoorden van de tweede faze. Zeker, de datums worden almaar verschoven, maar ik geloof dat ook de Palestijnen nu beginnen inzien dat datums wel belangrijk zijn, maar dat alle details in de overeenkomst toch de nodige aandacht moeten krijgen. Omdat ze anders later veel kunnen kosten.

En we moeten toch ook zeggen dat 149 Israëli’s gedood zijn in die voorbije twee jaar, burgers en militairen, in de bezette gebieden en in Israël zelf. Een zeer zware last om dragen. Dat heeft het proces ook vertraagd. Maar momenteel wordt de strijd tegen het terrorisme gezamenlijk gevoerd tussen ons en de Palestijnse Autoriteit. Dat is een belangrijke ontwikkeling. PLO-leider Yasser Arafat heeft, denk ik, begrepen dat Hamas en de anderen de Islamitische Djihad met hun terrorisme niet alleen Israëlische doelwitten vizeren, maar ook de Palestijnse Autoriteit zelf. Dat geeft een doeltreffendere bestrijding te zien, en we merken de resultaten daarvan.

– Wat in Hebron gaande is, is ingewikkelder dan dat.

– HAREL : Hebron vertoont in een soort mikrokosmos al de problemen bijeen. Wij hebben daar 450 joden, die leven tussen een bevolking van 120.000 Palestijnen. Hebron heeft altijd een complexe, moeilijke geschiedenis gehad. Twee godsdiensten hebben er heilige plaatsen, het is een betwiste stad, en wat daar gebeurt is belangrijk voor de toekomst van beide kanten. Nu wil de Israëlische politiek, volgens de akkoorden van Oslo, dat geen Israëlische kolonist of settlement teruggehaald wordt. En dat de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de Israëli’s die in de Gebieden wonen bij het Israëlische leger berust. De vraag is dan hoe de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van die 450 joden in Hebron te rijmen met het verlangen zoveel mogelijk autonomie voor de Palestijnen te hebben, en tegelijk de Palestijnen toe te laten op een zo vrij mogelijke manier verkiezingen te organizeren, zonder een al te duidelijke aanwezigheid van het Israëlische leger. Dàt is waar we momenteel over diskuteren. Ongelukkig genoeg eisen de Palestijnen dat het Israëlische leger zich helemaal uit Hebron zou terugtrekken. Dat kunnen wij niet aanvaarden, omdat we die 450 joden niet onbeschermd kunnen achterlaten, zelfs al kan niet worden gezegd dat ze representatief zouden zijn voor de 130.000 joden die in de nederzettingen wonen : zoals gezegd, voor de regering telt dat niet. De tekst van Oslo telt, waarschijnlijk tot over het eindstatuut van de Gebieden onderhandeld wordt. Een moeilijk probleem dus, maar met wat kreativiteit geraken we er wel uit : zo moeten we immers de Palestijnse verkiezingen mogelijk maken, wat voor hen een historische gebeurtenis zal zijn voor de eerste keer vrije, demokratische verkiezingen met verschillende partijen. Arafat die, terecht, naar legitimiteit zoekt, zal die daar wellicht vinden.

– Intussen willen kolonisten naar de wapens grijpen om te beletten dat het zover komt…

– HAREL : Ja. Daar maakt de Israëlische regering zich ernstig zorgen over. Net zoals tegen de naar ik hoop zeer kleine groep Palestijnen die naar terreur grijpen, moeten wij streng en strikt optreden tegen de zeer kleine joodse groep extremisten. Er is één wet, dat moet dezelfde wet zijn voor iedereen. Wordt die wet overtreden, dan moet Israël antwoorden. Het leger en de politie iedereen die met dat soort dingen bezig is houdt goed in de gaten wat er bij de harde kern van extremisten aan beide kanten omgaat.

– Het voorbije jaar leek Israël soms de akkoorden van Oslo te willen herzien. Is daar nog sprake van ?

– HAREL : Volgens mij niet. Er lijkt een soort vastbeslotenheid te bestaan aan Israëlische kant en zeker bij premier Yitzak Rabin en buitenlandminister Shimon Peres, die samen het vredesproces leiden , om het akkoord uit te voeren zoals voorzien. Ik was in Jeruzalem toen die bom in een autobus ontplofte, en één dag na de ontploffing zei Rabin al : we gaan door, we onderbreken de onderhandelingen niet. Daarbij komt de politieke beslissing tot uiting om door te gaan, ondanks de obstakels, de rouw en het verdriet. Ik denk soms dat het de geschiedenis zelf is die ons naar elkaar toe dwingt, en daarom is volgens mij het vredesproces onomkeerbaar. Ook al respekteren we de datums niet altijd.

Sus van Elzen

Victor Harel : groeiend wederzijds begrip.