Koen Meulenaere
Koen Meulenaere Van 1991 tot 2012 de satiricus van Knack

Mijnheer Kuijpers, kroonprins Filip heeft opnieuw een politieke rel veroorzaakt door een pamflet van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) te ondertekenen.

WILLY KUIJPERS: Het zijn publieke tekenen dat hij onvoldoende voorbereid of onvoldoende geschikt is voor de rol van staatshoofd. Anderzijds denk ik dat in deze zaak vooral het VBO met de vinger te wijzen is. Wie laat nu een dergelijk document ondertekenen door de prins, en zet het nadien ook nog eens op zijn website? Dat is misbruik maken van een moment van onoplettendheid.

De premier heeft in het parlement correct en vrij scherp zijn bezorgdheid verwoord, maar het zou daarbij niet mogen blijven. Men moet een politiek debat houden over de afslanking van onze monarchie. Dan kost ze minder, en verkleint het risico op fouten. En de koninklijke familie, die toch betaald wordt door álle Belgen, zou zich wat minder als katholiek mogen manifesteren. Staatshoofden moeten zich niet beroepen op godsdienst. Ik word kwaad als ik iemand als George W. Bush, met zijn hand ergens tussen zijn maag en zijn hart, ‘ God bless America‘ hoor roepen. Dat doet me nogal denken aan het ‘Gott mit uns’ van nazi-Duitsland.

Pieter De Crem, fractieleider van CD&V in de Kamer, maakt zich boos omdat het parlement zijn normale rol niet meer kan spelen.

KUIJPERS: De christen-democraten zijn slecht geplaatst om daartegen te fulmineren. In de veertig jaar dat ze aan de macht waren, hebben ze zelf de macht van het parlement stelselmatig ondergraven. Met Jean-Luc Dehaene als beste delver. Hij beperkte zijn antwoorden op parlementaire vragen tot ‘ja’, ‘nee’, en ‘dat zien we later wel’. Dan heb je anderen weinig lessen te lezen.

Maar ten gronde kun je niet om de vaststelling heen dat de uitvoerende macht in ons land de wetgevende totaal overvleugelt. Dat heeft onder andere te maken met de intact gebleven macht van de ministeriële kabinetten. Ze zouden die onder Paars tot het minimum beperken, maar ik merk daar niet veel van.

Om de kwaal van het absenteïsme aan te pakken, is een nieuw statuut voor het parlementslid nodig, waarin onder andere strikte regels over de cumul worden vastgelegd. Het zou ook nuttig zijn om de praktische werking van het parlement regelmatig te evalueren en desnoods te corrigeren. Zo is het bijvoorbeeld onzinnig om in een federale staat twee federale kamers te behouden.

In de discussie over Brussel-Halle-Vilvoorde willen de ministers Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR) via de biechtstoelprocedure een akkoord uit de bus slepen. Kunnen zij de knoop ontwarren?

KUIJPERS: Dat de grootste Waalse partij geen ‘ non‘ meer zegt, is al een stap vooruit. Toen veertig jaar geleden de taalgrens en de taalwetten werden vastgelegd, stonden wij met de Volksunie helemaal alleen met onze eis om Halle-Vilvoorde los te koppelen van Brussel. Ik zie nu met enig leedwezen dat iedereen ons standpunt overneemt. En ik moet lachen als ik CD&V’ers als De Crem of Eric Van Rompuy het hardst hoor roepen. Het zijn de christen-democraten die de grendelgrondwet en de alarmbelprocedure hebben ingevoerd. Zij hebben de Vlaamse meerderheid in het parlement geblokkeerd, door voor bepaalde wetten een tweederde meerderheid plus de helft in elke taalgroep te vereisen. Dat is te vergelijken met het vetorecht van Luxemburg, met minder inwoners dan het arrondissement Leuven, in de Europese Unie.

Als de Franstaligen blijven dwarsliggen voor de aan de grondwet beantwoordende splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, moeten de Vlamingen ook maar de grondwettelijke mogelijkheden uitputten. Ik raad iedereen aan om Het geld van de Vlamingen van Maurits van Haegendoren eens te herlezen. Ook nuttig bij de viering van 175 jaar België.

Sluit uw gemeente zich enthousiast bij de feestelijkheden aan?

KUIJPERS: Toen men aan de gemeenten vroeg om hun steentje bij te dragen, heb ik als burgemeester geantwoord dat ik daarvoor geen enkele reden zag. De gemeenten krijgen in België 7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). In de goedbestuurde Scandinavische landen is dat 27 procent. Wij betalen in Herent voor onze elektriciteit bijna een miljoen euro meer dan vroeger, voor de politie 645.000 meer en het wegvallen van Henkel kost ons 250.000 euro belastinginkomsten op een begroting van nog geen 17 miljoen euro. En ondertussen worden we maar overstelpt met opdrachten vanuit de Vlaamse en de federale regering. We moeten een duurzaamheidsambtenaar hebben, een gemeentelijk structuurplan, ruimtelijke uitvoeringsplannen, buitenschoolse opvang, de politie krijgt almaar nieuwe taken, noem maar op. Maar nieuwe middelen krijgen we niet. Wat zouden wij dan nog de viering van de Belgische staat mee betalen?

Met de huidige gang van zaken zijn de gemeenten binnen drie, vier jaar allemaal failliet. Ik zou graag zien dat men die klacht ter harte neemt. Want het is in de gemeente dat goed bestuur begint. Als je extreem-rechts wilt counteren, moet je dat tussen de mensen doen, niet op televisie. En als volksnationalist zou ik ook graag wat meer aandacht zien gaan naar het Europees Comité van de Regio’s, dat tien jaar bestaat. We zouden beter die verjaardag vieren, met alle andere regio’s samen. Ook met Wallonië, want ik ben geen separatist. Ik zou zeggen: ‘Regionen aller Länder, vereinigt euch.’ Alleen vraag ik me af of de Vlaamse regering dat Comité wel kent.

De VLD zet deze week Hugo Coveliers uit de partij.

KUIJPERS: Wij kennen mekaar goed. Als voorzitter van de Volksunie-jongeren kon Hugo niet links en alternatief genoeg zijn, later is hij naar rechts opgeschoven. Ook in de Volksunie was hij de man die zich bestendig tegen alles en iedereen verzette. Maar altijd met veel humor. De Coveliers die ik nu zie, is een verbitterd en verzuurd man. Het ellendige in de politiek zijn de beloften. Je kunt niet geloven aan hoeveel mensen een ministerpost wordt beloofd, in de hoop hen stil te houden. Dat leidt dan onvermijdelijk tot woordbreuk en frustraties. Bij de VLD hebben ze dat zeer onhandig aangepakt, zodat er veel ongenoegen heerst, niet alleen bij Coveliers.

De politieke partijen zouden er goed aan doen de macht van hun voorzitters te beperken. Ministerambten worden niet meer toegekend door parlement of koning, maar door de partijvoorzitters en een handvol getrouwen. Die zetten ook de kieslijsten naar hun hand, en in de coulissen worden treinladingen benoemingen uitgedeeld aan zonen en dochters, woordvoerders, medewerkers, en persoonlijke vrienden. Dat is een aanfluiting van het democratisch systeem.

Kan Coveliers in zijn eentje politiek overleven?

KUIJPERS: Ik vrees dat hij Russische roulette speelt. Hij heeft al vrijblijvend gepraat met de N-VA, maar Geert Bourgeois en Bart De Wever zijn ook niet de soepele karakters die een woelwater als Hugo naast zich dulden. Zeker niet in een bijzonder smal en wankel kader als de N-VA, die leeft bij de gratie van CD&V. Om diezelfde reden kan hij evenmin functioneren binnen het Vlaams Belang. En om het alleen te doen is zijn electoraal gewicht te klein.

In Irak zijn zestig procent van de ingeschreven kiezers hun stem gaan uitbrengen. Dat is als een groot succes beschouwd.

KUIJPERS: Ik ken Irak vrij goed. Als je de verkiezingen wilt ontleden, moet je de verschillende provincies ontleden. Er is gewerkt met nationale lijsten, wat daar geen zin heeft. De Koerden zijn een bergvolk, in Basra woont een moerasvolk dat sjiitisch is, in de driehoek Bagdad-Faluja-Tikrit zijn de soennieten in de meerderheid, je mag de intellectuele christelijke minderheden niet vergeten, en je hebt ook nog de machtige woestijnsjeiks die zich van wetten of grenzen niets aantrekken. Alleen de Koerden en de sjiieten hebben massaal gestemd, dat is een belangrijke nuance.

Hoever sta je trouwens als je naast iedere burgemeester of gezagvoerder vijf politiemannen moet zetten? Op die manier kun je niet werken, en worden die mensen de dood ingejaagd. Wie gaat in Irak de orde handhaven? Leger en politie zijn al sinds de machtsoverdracht door de Britten in erbarmelijke staat. Saddam Hoessein had zijn eigen militie.

Ik stel ook vast dat de mensen zich hebben vastgeklampt aan hun godsdienst. Het is de sjiitische Verenigde Iraakse Alliantie die de verkiezingen lijkt te hebben gewonnen, niet de door de Verenigde Staten gesteunde interimpremier Iyad Allawi. Dat stelt de Amerikanen voor een groot probleem. Men geeft het niet graag toe, maar ten tijde van Saddam Hoessein was Irak een goed georganiseerd en zelfs redelijk welstellend land. Ze zijn daar nu tot de Middeleeuwen teruggevallen, de kindersterfte is spectaculair gestegen, de supermooie ziekenhuizen zijn in puin geschoten, de Deense en Engelse melkfabrieken zijn niet meer operationeel… alles is kapot. De enigen waaraan de mensen nog een houvast hadden, waren de imams.

De Turken willen niet dat de Koerden Kirkuk in handen krijgen. Zouden ze militair ingrijpen?

KUIJPERS: Binnenvallen zoals een paar jaar geleden zullen ze niet meer durven, vermoed ik toch. Dat zou hun toetreding tot de Europese Unie in gevaar brengen. Tienduizenden door Saddam Hoessein verdreven Koerden keren terug naar hun steden en dorpen. Maar noch de Arabische oliesjeiks, noch de Turken zullen hen het beheer gunnen over de belangrijkste primaire bronnen uit de regio: het water van Tigris en Eufraat, en de olie van Kirkuk. De Turken zijn ongeveer klaar met hun zesendertig stuwdammen op de bovenloop van de twee stromen, dat dwingt de Koerden tot afspraken. Het is daar geen olie voor voedsel, maar olie voor water. De Koerden zijn ook geen eensgezind volk. De Barzani-strekking en de Talabani-strekking, om maar die twee te noemen, bestaan nog altijd, en die verdeeldheid speelt in het voordeel van de Turken.

Koen Meulenaere

Willy Kuijpers – ‘Regionen aller Länder, vereinigt euch.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content