‘Je hoeft geen dierenvriend of mosbewonderaar te zijn om vandaag totaal in paniek te zijn’

Deze column lezen duurt ongeveer vier minuten. Tijdens die vier minuten is er vijftig procent kans dat het allerlaatste levende organisme van een unieke soort sterft. Als je de column twee keer leest, is er statistisch gezien één soort van de aardbodem verdwenen. Lees je een volledige Knack, dan zijn in die tijd een dikke achttien soorten uitgestorven. Ze heten varkensneusschildpad of blauwstaartskink, citroenantrodiella of gemarmerde gekko. Ze klinken te gek om écht te bestaan, en ze bestaan ook niet meer.

Voor de voorstelling A Play for Living in a Time of Extinction, een monoloog over de zesde massa-extinctie, zocht ik foto’s van al die organismen op. En al zijn de meeste ervan minder knuffelbaar dan panda’s of minder schattig dan schildpadden, hun afwezigheid voelde toch als een groot verlies. Hun lichamelijkheid maakte de massa-extinctie tot iets concreets, hun kleuren en texturen lieten me achter in een staat van rouw en paniek. Maar ook minder sentimentele types of theatrale gevallen zouden zich zorgen moeten maken. Je hoeft geen dierenvriend of mosbewonderaar te zijn om vandaag totaal in paniek te zijn.

Je hoeft geen dierenvriend of mosbewonderaar te zijn om vandaag totaal in paniek te zijn.

Wij zijn namelijk allemaal verbonden met de marmeren gekko, allemaal deel van het ecosysteem, het kostbare en broze web van leven. Wanneer soorten uit dat web verdwijnen, blijven er gaten in achter en wordt het web fragieler, het ecosysteem ongezonder. Dat ecosysteem is ons huis, het zorgt voor onze gezondheid en ons voedsel. Als het kwetsbaar is, zijn wij dat ook. Als het in gevaar is, zijn wij dat ook. De pandemie die volgens politici ‘niet te voorspellen was’, werd door wetenschappers al decennialang aangekondigd als een rechtstreeks gevolg van de zwakke toestand van het ecosysteem.

Je hoeft dus geen non-binaire klimaatjongere te zijn of een op bikramyoga-gebaseerde band met Moeder Aarde te hebben om je het lot van deze organismen aan te trekken. Ook multimiljardairs en andere egoïsten mogen bezorgd zijn om al dat verloren leven. Sterker nog, de interspeciale genocide is zo ongeveer veroorzaakt door de menselijke obsessie met vloerverwarming, vliegreizen, exotisch fruit en vooral geld. Deze crisis is een bewijs van de gevolgen van menselijk opportunisme.

Misschien moeten we op hetzelfde opportunisme inzetten om er weer uit te raken. Misschien helpt het om te weten dat je niet als Gutmensch hoeft te worden gezien als je je het lot van al die wezens aantrekt, dat je het je kunt aantrekken gewoon omdat het je aangaat, omdat jij misschien de volgende bent. De survival of the fittest wordt dan een strijd voor de ander, en zelfzuchtigheid een oefening in zorg. Wie weet, voelen we ons uiteindelijk zelfs een stuk minder eenzaam, omringd door levenden, en een stuk minder existentieel, niet steeds gebukt gaand onder verlies.