Zolang er een markt voor bestaat, blijft kinderporno vlot verkrijgbaar op het Internet. Bestrijden is onbegonnen werk.
Het is vechten tegen de bierkaai, geeft men bij de gerechtelijke politie toe. Kinderporno van het Internet verwijderen, is technisch onmogelijk, vanwege het onbegrensde karakter van het wereldwijde Web. Iedereen heeft vrije toegang tot het Internet en kan er informatie van welke aard ook op plaatsen. De constante en massale aangroei van legale en illegale sites maakt controle op de inhoud onmogelijk. De National Computer Crime Unit (NCCU) van de GP beschikt wel over een search engine of robot die het Internet scant op basis van trefwoorden die te maken hebben met kinderporno. Maar lang niet alle illegaal materiaal wordt gevonden, want een zoekrobot is (voorlopig) niet in staat om foto’s te herkennen op hun inhoud, alleen met tekst lukt dat. Bovendien situeren niet alle sites over kinderen of zelfs pedofilie zich in de criminele sfeer.
Ook van de service provider of dienstenleverancier, die toegang verschaft tot het Internet, mag geen mirakel worden verwacht. “In wezen is dat onze verantwoordelijkheid ook niet”, aldus Eric Pieters van provider Eunet. “Wij zijn niet meer dan een doorgeefluik van informatie.” Oogjes dicht en snaveltjes toe? Toch niet. De Internet Service Providers Association (ISPA), waarvan Pieters voorzitter is, heeft een gedragscode opgesteld voor alle dienstenleveranciers, waarin klanten een “aanvaardbaar gedrag op het Internet” wordt opgelegd. Als die leefregel wordt gebroken, kan de provider de overeenkomst met de klant opschorten. Maar zo simpel is het allemaal niet. “Wij willen en kunnen geen rechter spelen. Dat kan alleen de rechter zelf. Zolang die geen uitspraak doet over het al dan niet criminele karakter van bepaalde informatie, kunnen wij niet ingrijpen. Doen we dat toch, dan begeven wij ons op het criminele pad, want dan komen we de bepalingen van ons contract met de klant niet na.”
Samenwerking met het gerecht? Wanneer ze verdachte transacties op het Internet bespeuren, geven de providers een seintje aan de gerechtelijke politie, die dan verder onderzoek instelt en eventueel terugbelt om te zeggen dat er iets moet gebeuren. Politie en providers zien zelf de noodzaak in van vlottere mechanismen om de specifieke Internetcriminaliteit aan te pakken.
Snel handelen is geen utopie, zegt Eric Pieters: “Wanneer er een klacht binnenloopt, kunnen we binnen de twintig minuten de gegevens van de account-eigenaar opsporen. Wel alleen op voorwaarde dat het gaat om feiten van slechts een paar dagen oud. In andere gevallen moeten we in onze back-ups beginnen zoeken en dat duurt langer.”
Als een site uiteindelijk geblokkeerd wordt, kan een misdadiger echter binnen enkele uren een nieuwe opstarten, geeft Pieters toe. Wanneer die persoon zich online – via het Internet – abonneert, kan hij zijn site zelfs een poosje in volkomen anonimiteit beheren. Resultaat: voor elke kinderpornosite die wordt verwijderd, komt er bij wijze van spreken eentje bij.
EEN SELECT CLUBJE
Het bij de Gerechtelijke Politie ondergebrachte Meldpunt werkt sinds ’96 aan de bestrijding van kinderporno op het Internet. En zoals de naam aangeeft, werkt het op basis van klachten en meldingen van buitenaf. Het neemt dus zelf geen initiatief. Dit heeft opnieuw alles te maken met de quasi grenzeloze omvang van het Net.
Meldingen komen van Internetgebruikers die ongewenste boodschappen ontvangen of die toevallig op kinderporno stoten, zegt Koen Deproost, woordvoerder van de GP. Hoe stoot je “toevallig” op kinderpornosites? Deproost: “Ik begrijp de opmerking. Maar met tweeduizend meldingen in ’97 bewijst het Meldpunt toch zijn nut.” Balans: een tiental dossiers in onderzoek, drie veroordelingen.
Vanaf het moment dat iemand kinderporno op zijn harde schijf of op een diskette downloadt, is die persoon strafbaar. Zowel de koper als de aanbieder op het Internet worden vervolgd. Vaak zijn die twee partijen trouwens dezelfde mensen, weet Deproost. “Het gaat om een select clubje van pedofielen die op een goed georganiseerde manier met elkaar in contact staan. Netwerken? Door regelmatige uitwisseling van beeldmateriaal, ontstaat er een zeker organisatiemodel, ja.”
Contacten tussen misdadige pedofielen op het Internet worden doorgaans voortgezet via e-mail. En e-mail is juridisch gezien weer een heel ander verhaal, want het elektronische postverkeer valt onder de wettelijke bescherming van het briefgeheim. Zowel voor de politie als voor de providers is het dan nog moeilijker om snel in te grijpen.
Dienstenleveranciers kunnen wel controle uitoefenen op het niveau van de nieuwsgroepen, een soort van Internetdiscussiegroepen van verwante geesten, over alle mogelijke thema’s. Wanneer uit de titel duidelijk blijkt dat het om kinderporno gaat, wordt volgens Eric Pieters een nieuwsgroep geweerd. Typisch voorbeeld: alt.binaries.children.porno. Waarbij “binaries” verwijst naar de aanwezigheid van beeldmateriaal. In de nieuwsgroep alt.pedophilia.discussion gebeurt echter helemaal niets illegaals, hoewel de titel misschien anders suggereert. En in principe is het perfect mogelijk dat in alt.hardware.compaq de gruwelijkste beelden verspreid worden. De conclusie, opnieuw: controle is onmogelijk.
Bijkomend probleem voor de Internetpolitie is het feit dat de leeftijd voor seksuele meerderjarigheid verschilt van land tot land. In Spanje ligt die grens op twaalf jaar, in Portugal op achttien, in ons land voorlopig nog op zestien. Koen Deproost: “Wat maakt dat een Spanjaard die foto’s op het Internet verspreidt van naakte jongens of meisjes van dertien, niet strafbaar is. Maar een Belg die deze foto’s vastlegt op zijn harde schijf, is wel strafbaar, omdat hij zich volgens de Belgische wet inlaat met kinderporno. Een groot juridisch probleem, dat alleen kan worden opgelost als alle landen in Europa en liefst in de hele wereld beslissen om de seksuele meerderjarigheid op dezelfde leeftijd te brengen.”
Bart Vandormael
