Volgens Jos Grobben waren wij allemaal het slachtoffer van een collectieve psychosomatische reactie. Jos baat bij ons de Cola-automaat uit. Coca-Cola pakte enige tijd geleden uit met een spitsvondige promotieactie: “Een automaat op uw bedrijf.” Op vele firma’s aanleiding om oudere vrouwelijke werknemers te beledigen ( “een oude tomaat op uw bedrijf”), maar wie de moeite deed de voorwaarden te lezen, zag algauw een lucratief handeltje aan de einder opdagen. Grobben bijvoorbeeld.
Coca-Cola plaatst bij u op kantoor een drankautomaat, en stelt een verantwoordelijke aan die tijdig nieuwe voorraad bestelt, en in ruil een percent op de verkoop krijgt. Volgens onze chef-economie vier frank per blik. En toen wij met de voltallige redactie eens een leerrijke en vooral ontmoedigende rondleiding kregen in onze van werklust bruisende uitgeverij in Roeselare, bleek dat dezelfde frisdranken daar vijf frank minder kostten. Met andere woorden: per blik dat een van ons consumeert, steekt die Grobben negen frank op zak.
Het was een warme dag toen twee installateurs zich aan de receptie meldden met het nieuwe apparaat. En met een ruiker bloemen voor Claudia, onze wat speelse maar helaas ook beginselvaste receptioniste, die prompt haar mening over de multinationals herzag. Toen het toestel op de eerste verdieping in elkaar werd geschroefd, stond de hele redactie ademloos toe te kijken, geschaard rond een glunderende Jos Grobben. De technici leerden hem hoe hij de stekker in het stopcontact moest steken, overhandigden hem met een gewichtig gebaar een bosje sleutels, dankten hem in een korte toespraak voor het vertrouwen, wensten hem veel succes, en verlieten het pand. Even plechtstatig als ze het een half uur eerder hadden betreden. Schitterend bedrijf, Coca-Cola. Douglas Ivester beschouwen wij als een vriend.
Na het vertrek van de monteurs stonden wij onwennig rond de fonkelnieuwe machine, die op een helverlichte wand haar verfrissende waren aanprees. Grobben was emotioneel aangedaan, en dat zou er snel op verergeren, want de eerste die naar voren stapte was onze chef-Wetstraat. Hij peuterde een kalfslederen portemonneetje uit de rechtse achterzak van zijn pantalon, schudde het krachtig heen en weer waardoor een vrolijk getinkel van muntstukken opsteeg, haalde er met een besliste greep één van twintig frank uit, hield het tegen het licht, titste er eens met de vinger aan, en stak het tenslotte in de gleuf, waar hij het nog een ingetogen moment vasthield om het dan te laten vallen.
De zenuwen stonden bij iedereen tot het uiterste gespannen. Nadat het twintigfrankstuk met een dof geratel was opgeslokt, boog onze chef-Wetstraat zich langzaam voorover, kuchte kort, en duwde uiteindelijk op het knopje “Coca-Cola”.
Er gebeurde niets. Wat er ook uit de automaat mocht komen, in geen geval een blikje. Het duurde een poos voor iedereen dat ten volle besefte. Terwijl Grobben verward in zijn haar stond te krabben, en wij elkaar ongelovig aankeken, werd onze chef-Wetstraat eerst rood van woede, en daarna wit van verontwaardiging. Hij trok in een reflex uit een vorige carrière zijn gespierde arm achteruit, en verraste de Coca-Colamachine totaal met een vernietigende rechtse hook. Onder luid geraas kletterden plotseling vierentwintig blikjes naar beneden. Cola, Fanta, Sprite, Minute Maid en een ondefinieerbaar soort chocolademelk.
Onze chef-Wetstraat liet een luidkeels “Yes!” door de ruimte schallen, laadde zoveel mogelijk blikjes in zijn armen, en stormde in euforie de trap op naar zijn kantoor. Grobben, een kwartier voordien de koning te rijk, zag tot zijn afgrijzen hoe andere cheffen en redacteurs graaiden en grabbelden naar de enkele drankjes die onze chef-Wetstraat in zijn haast had laten vallen, en bleef verweesd achter. Getroost door Paul Goossens, die hem de raad gaf Europa aan te schrijven om dit verlies te dekken.
Was de Coca-Colacrisis voor ons een bedreiging van onze gezondheid, dan was ze voor Grobben een bedreiging van zijn bestaan. Terwijl de ene chef overgaf en de andere met draainissen van de trap stuikte, liet Jos zich een week niet zien. Tot professor Benoit Nemery kwam vertellen dat de ziekteverschijnselen te wijten waren aan massahysterie. De dioxinecrisis, Dutroux, de oorlog in Kosovo, de dopingaffaires in het wielrennen, de afgang van Vanessa Chinitor… België is een land in stresstoestand. Geknipt voor een collectieve psychosomatische reactie.
Een dag later verscheen Grobben terug op kantoor, vulde zijn automaat bij, en noemde ons allemaal ingebeelde zieken. Tevens schreef hij die week de Pro & Contra over het thema: “Is Cola giftig?” Ja: Odilon Hermans, directeur van de school in Bornem. Nee: Jos Grobben, deskundige. “Dat een eerlijk ondernemer als ik het slachtoffer is van jullie veinzerij”, riep een boze Grobben op de redactievergadering, “is tragisch.”
Onze chef-buitenland sloeg eerst, en vroeg pas nadien: “Corrigeer me als ik mis ben Jos, maar in feite beweert ge dus dat ik voor mijn plezier een hele middag heb liggen overgeven.” Voor Grobben viel er niet veel meer te corrigeren. Onze chef-cultuur en onze chef-economie, die beiden twee dagen in het ziekenhuis waren opgenomen, en bovendien in dezelfde kamer, waren al bovenop hem gesprongen. Gevolgd door onze chef-wetenschappen, die bij wijze van experiment de inhoud van een blikje Cola over een met dioxine besmette kip had gegoten, en brandwonden in de vierde graad had opgelopen. “Bezie deze wonden”, tierde Draulans zoals ons Heer dat indertijd tegen de apostel Thomas moet hebben gedaan. “Is dat misschien ook inbeelding, charlatan!”
Sindsdien drinken wij op de redactie weer net als vroeger Jack Daniels en Johny Walker. Als we nu overgeven, weten we tenminste waarom. Zelden is dat om collectieve psychosomatische redenen. Grobben verdient zijn kost weer met het schrijven van artikels. Ze moeten ons bij Coca-Cola eens uitleggen hoe ze die schade denken te vergoeden.
Koen Meulenaere
