Simon Rattle en het Berliner Philharmoniker doen Stravinsky alle eer aan.

Die artiesten toch. Je bestelt een werk, netjes omschreven, en als het aankomt sta je er wezenloos naar te kijken: écht niet wat je had verwacht. Igor Stravinsky lapte het ‘m met drie van zijn vijf symfonieën. Met de Symfonie in C valt het nog mee: die is enkel niet echt in C geschreven, maar ze heeft wel de vier klassieke bewegingen. Het C-akkoord wordt voortdurend aangevuld of ondersteund met een B, waardoor het vaak als E-mineur opduikt. Het moderato loopt als een gesmeerde motor, het larghetto tovert thema’s tevoorschijn als wolken die uit het niets verschijnen en weer oplossen, het allegretto heeft prachtige puntige passages voor de kopers en het largo klinkt als een buitenaardse dialoog met een aarzelend einde.

De Symfonie in drie bewegingen werd na de Tweede Wereldoorlog besteld door het New York Philharmonic als een soort overwinningsmuziek. Daar moeten ze verbaasd gekeken hebben toen ze merkten dat de eerste beweging een gerecupereerd deel van een pianoconcerto was en het (mooi elegische) tweede deel waar de piano wordt vervangen door een harp oorspronkelijk als filmmuziek was bedoeld. In het derde deel duikt alweer de piano op. Heftig zijn het eerste en laatste deel wel, maar veeleer kleurrijk en krachtig dan dramatisch of heroïsch. Om maar te zeggen dat de oorlog hier vrij ver weg is.

Maar écht bont maakte Stravinsky het met de symfonie die het Boston Symphony Orchestra in 1930-1931 bestelde naar aanleiding van zijn vijftigste verjaardag. Stravinsky was op dat ogenblik sterk geïnteresseerd in het katholicisme en had dus een soort oratorium geschreven. Om tegemoet te komen aan zijn opdrachtgevers noemde hij het dan maar Symfonie der psalmen, al heeft het werk niet eens een symfonische structuur. Het orkest heeft een ongewone samenstelling (twee piano’s en geen klarinetten, violen of altviolen), maar het effect is zeer expressief, met krachtig openende mannenstemmen, in de tweede beweging een mooie fuga die sterk aan Bach doet denken en een lang, dansend derde deel dat in een ritueel ‘Alleluia’ uitloopt.

Waarom vertellen we dit allemaal? Omdat Simon Rattle en het Berliner Philharmoniker van deze drie symfonieën een uitstekende, briljante en erg transparante opname hebben gemaakt die de heftige creativiteit van het Russische genie alle eer aandoet.

SIMON RATTLE, BERLINER PHILHARMONIKER EN RUNDFUNKCHOR BERLIN: IGOR STRAVINSKY, SYMPHONY OF PSALMS, SYMPHONY IN C, SYMPHONY IN THREE MOVEMENTS, EMI CLASSICS.Meer klassiek op blogs.knack.be/dissonant

Peter Vandeweerdt