Het kan toch geen toeval zijn dat het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zetelt? Waar beter dan in Nederland kon het Lockerbie-proces worden gehouden en het Joegoslavië-tribunaal georganiseerd? In de Nederlandse pers woedt al enige weken een debat over het begrip ‘gidsland Nederland’. Nederland – dat is tenslotte Dik Trom, een bengel met een gouden hart, die altijd klaarstaat om blinden en kreupelen de straat over te helpen. Respect voor de mensenrechten en de internationale rechtsregels is volgens de historicus Simon Schama zelfs ‘een van de kenmerken van de Nederlandse identiteit’.
Nederland maakt zich zorgen over zijn internationale reputatie. Die zou naar de vaantjes zijn als koningin Beatrix koppig blijft vasthouden aan haar voornemen om op het huwelijk van kroonprins Willem-Alexander met de Argentijnse Máxima Zorreguieta ook de vader van de bruid uit te nodigen. Jorge Zorreguieta was, zoals bekend, minister van Landbouw onder het bewind van generaal Videla (1976-1983) – een regime dat de dood van tienduizenden mensen op zijn geweten heeft. In naam van de Dwaze Moeders van de Plaza de Mayo verklaart Nederland de toekomstige schoonvader van de toekomstige Nederlandse koning persona non grata.
Koningin Beatrix moet natuurlijk een déjà-vu-gevoel hebben gehad bij al die commotie. Haar eigen huwelijk met de Duitsbloedige Claus von Amsberg was destijds ook niet geheel onomstreden. ‘Lang zullen ze beven’, beloofden de Amsterdamse provo’s die in 1965 het bruidspaar met rookbommen verwelkomden. Onder meer vanwege zijn niet aflatende inzet voor milieu en ontwikkelingssamenwerking werd Claus achteraf zowat de populairste prins-gemaal sinds mensenheugenis – maar dat is een ander verhaal.
Soms wordt een discussie komisch, als je ze vanop een afstand bekijkt. Het is natuurlijk een tamelijk oudtestamentisch gebruik om iemand tot in zijn nageslacht te vervloeken: Máxima kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor wat haar vader zoal uitgevreten heeft. Als strafrechtelijk bewezen kan worden dat Zorreguieta bloed aan zijn handen heeft, moet hij voor een tribunaal worden gebracht: hij, en niet zijn dochter. Als het bewijs voor zijn directe schuld níét kan worden geleverd, rest nog slechts het verhaal van de pot en de ketel, of van de dominee en de koopman: waarom bleef het Nederlandse bedrijfsleven destijds zaken doen met de Argentijnse junta? En heeft Nederland zich ooit publiekelijk verontschuldigd voor wat Saïdjah en Adinda is aangedaan?
De schrijver H.J.A. Hofland heeft de veranderingen in de Nederlandse samenleving ooit verklaard aan de hand van gebarentaal. Het moralistische wijsvingertje waarmee Nederland de rest van de wereld op zijn zonden wees, is vervangen door de opgeheven middelvinger. Maar een kroonprins moet natuurlijk zijn manieren houden.
Piet Piryns
