Goed Nieuws Man Daems kan slechts vertellen wat Zürich te melden heeft.
Minister van Overheidsbedrijven Rik Daems (VLD), de zelfbenoemde Chief Executive Officer van de NV België, moet zich in het Sabena-dossier van zijn gladste kant tonen. Als een ware Goed Nieuws Man verspreidt hij optimistische boodschappen, al houdt hij geregeld een slag om de arm. Toen het heette dat het sociale gedeelte van het herstelplan Blue Sky (‘Blauwe Hemel’) bij Sabena niet tot ontslagen zou leiden, voegde hij daar altijd aan toe dat de gedelegeerd bestuurder hem dat toch had toegezegd. Quod non. Om de vakbonden Blue Sky door de strot te rammen, stelde hij dat voor als een vorm van ‘verantwoordelijkheid nemen’, niet als de inzet van een onderhandeling. Vervolgens kon hij niet genoeg herhalen dat Blue Sky door de audit, die op vraag van de bonden in de Sabena-boekhouding werd doorgevoerd, ‘het best mogelijke’ herstelplan voor het bedrijf wordt genoemd. Een zeer creatieve voorstelling van zaken, want de audit spreekt zich niet eens over het sociale gedeelte van Blue Sky uit.
De minister lijkt wel een praatjesmaker, maar veel keuze heeft hij niet. Dat beseft de Zwitserse SAirGroup, die feitelijk de lakens uitdeelt bij Sabena, opperbest. Net als de Belgische leden van de raad van bestuur – meestal partijcreaturen die er weinig meer komen doen dan een gratis ticket afhalen – kan Daems alleen een strik knopen rond de directieven uit Zürich, de hoofdzetel van SAir. Al blijven de Zwitsers met vooralsnog 49,5 procent van het kapitaal minderheidsaandeelhouders, het lijdt geen twijfel dat de enige toekomstkans voor Sabena in een innige omhelzing door de groep rond Swissair ligt. Want de vliegerij is bij uitstek een geglobaliseerde activiteit, waarin kleintjes als Sabena in hun eentje kortweg geen kans meer maken.
Om de druk op de ketel te houden, komt uit Zwitserland, soms zelfs op grove toon, geregeld de boodschap dat SAir zo nodig best zonder Sabena voortkan. De Zwitserse aandeelhouders willen winst zien en daarom moet het laatste randje vet uit Sabena’s kostenstructuur weg. Hoewel de eerste deadline vorige donderdag verstreek, wil SAir toch nog even geduld oefenen. Tegen 19 februari moet het Sabena-personeel definitief met Blue Sky instemmen, waarna de aandeelhoudersvergadering vier dagen later formeel beslist over het globale pakket, in de eerste plaats over een kapitaalverhoging: vier miljard frank van de Belgische staat, zes miljard van SAir. Die cash-injectie is broodnodig, want eind deze maand is de Sabena-kas leeg.
Vooral de piloten dreigen het lastig te krijgen. Zij vormen een machtige lobby, die het liefst zijn eigen boontjes dopt, maar zijn wat elitaire status nu onder druk voelt staan. Ze trachten hun status via een vertegenwoordiging in de leiding van Sabena te vrijwaren. Daarvoor vonden ze een goed argument in de audit, die immers de vinger legt op tal van managementsfouten in het recente verleden. Maar daar ligt SAir niet van wakker: piloten zijn ‘maar’ werknemers als alle anderen.
Bovendien wordt de jongste tijd amper nog gerept over een project dat vorig jaar samen met Blue Sky de wereld is ingestuurd: Clean Slate (‘Schone Lei’). Dat plan beoogt de integratie van alle onderdelen van de SAirGroup. Daarmee zullen alle nevenactiviteiten van Sabena in de groep verdwijnen, misschien op de rendabele onderhoudsafdeling Sabena Technics na. Maar het houdt onder meer ook in dat het goedkoper werkende, Zwitserse Crossair korte-afstandsvluchten zal overnemen van Swissair – en waarom dus niet van Sabena.
Want uiteindelijk blijft het de vraag welke richting SAir zelf uitwil. De groep maakte zopas komaf met de opzet om een reeks Europese allianties af te sluiten, waarin ook de overname van Sabena paste. Pas in maart maakt SAir zijn nieuwe strategie bekend en pas dan zal concreet kunnen blijken welke toekomst Sabena in de groep beschoren kan zijn.
M.R.
