Oud-Groenvoorzitter (2009-2014) Wouter Van Besien, vandaag bankier bij vdk bank, over de groene voorzittersverkiezing, progressieve samenwerking en de existentiële crisis bij CD&V.
Meneer Van Besien, in 2019 schreef u een analyse naar aanleiding van de teleurstellende verkiezingsuitslag van uw partij. ‘Heb je poen, stem dan groen’, vatte u een van de belangrijkste kritieken toen samen. In haar strijd tegen de klimaatverandering had de partij geen oog voor de mensen die bang zijn dat de klimaattransitie hen geld gaat kosten dat ze helemaal niet hebben. Is dat nog steeds zo?
Wouter Van Besien: Voor alle duidelijkheid, niemand binnen Groen wil een klimaattransitie die niet sociaal is. Er is in de partij wel een stroming die vindt dat we moeten benadrukken dat de komende periode moeilijk en pijnlijk wordt voor iedereen. Dat is niet alleen een onaantrekkelijke boodschap, ze klopt ook gewoon niet. Neem hernieuwbare energie, een van de groene stokpaardjes. Die maakt ons onafhankelijker van andere landen, maar is vandaag ook de beste garantie voor betaalbare energie. Het is nu aan de kandidaat-voorzitters om met een goed verhaal te komen en een aanbod waarmee ze kiezers kunnen overtuigen. Zij moeten bewijzen dat die omslag naar een groene economie noodzakelijk is en de mensen ten goede zal komen. Momenteel gaat de discussie in de partij te veel over toon en attitude. Groen moet weer trots zijn op zichzelf. De kandidaten stellen daarover allemaal hetzelfde: we zijn goed bezig, maar we geloven het zelf te weinig. Het is niet verkeerd om trots te zijn op de partij, maar er zal toch ook nog een inhoudelijk debat moeten volgen.
Als het over eerlijke fiscaliteit gaat, is de Open VLD geen geloofwaardige partner
Ging het de afgelopen jaren ook al te veel over toon en attitude?
Van Besien: Groen is vooral bezig geweest met het verdedigen van Vivaldi. De partij viel zo goed als samen met de regering-De Croo, waardoor niet meer duidelijk is wat de meerwaarde was van Groen. Voer uit wat er beslist is in de coalitie, maar kijk vooral verder naar de volgende stappen voor Groen. Alle energie ging naar Vivaldi. Gecombineerd met een intern wantrouwen werd het moeilijk om een enthousiasmerend verhaal te schrijven.
Intern wantrouwen?
Van Besien:’t Schijnt. (bulderlach) Na de teleurstellende uitslag in 2019 wist niemand in de partij nog hoe het verder moest. Daar kwamen dan nog eens de discussies bij over wie in de regering-De Croo moest zitten. Dat was niet makkelijk, en daardoor is Groen geen geoliede machine meer.
De angst voor een rampscenario in 2024 lijkt de verklaring waarom geen enkele topper zich kandidaat durfde te stellen voor het voorzitterschap.
Van Besien: Ik kan u niet helpen met de ware intenties van iedereen die niet meedoet. Ik ben wel al heel tevreden dat Groen sowieso een duovoorzitterschap krijgt. Dat soort van gedeeld leiderschap past helemaal bij onze partij, en het geeft de kans om meer diversiteit te tonen dan met één leider. Het werkt ook gewoon. In Luxemburg en Duitsland hebben ze zo’n dubbelrol, net als bij Ecolo. Die drie partijen scoren heel goed. Als u per se mijn stem wilt kennen: ik denk dat ik uiteindelijk voor Jeremie Vaneeckhout en Nadia Naji zal kiezen. De diplomatie van Jeremie en het enthousiasme van Nadia vullen elkaar heel goed aan. Al mag het debat tussen de kandidaten stilaan op gang komen. Ik wil weten waar ze naartoe willen met Groen, en hoe ze bijvoorbeeld naar progressieve samenwerking kijken.
Wordt progressieve samenwerking belangrijk in de toekomst?
Van Besien: Ik zie mogelijkheden, ja. U hoort mij graag uit over de problemen bij Groen, maar de CD&V is de partij die de grootste existentiële crisis doormaakt. Zij waren altijd de belichaming van een maatschappelijk compromis, maar zo’n positie overtuigt enkel kiezers als ze ook als grootste partij de leiding van dat compromis kan nemen. Die middenpositie werkt vandaag gewoon niet meer. Een nieuwe voorzitter kan dat niet verhelpen. De CD&V bevindt zich op het punt waar de Volksunie zich in haar laatste dagen bevond. Die partij heeft zich opgesplitst en werd op die manier een groot succes. N-VA staat vandaag nog altijd veel sterker dan de VU ooit heeft gestaan, en veel ex-VU’ers zitten in andere partijen op belangrijke posities. Ik hoop dat uit de CD&V een daensistische, progressieve partij opstaat die ook de ideale partner is voor die progressieve samenwerking met Groen en Vooruit. Die hoeven niet allemaal op te gaan in één partij. Ze hebben drie verschillende ideologieën. Ze moeten wel samen een front vormen voor en na verkiezingen, een inhoudelijk programma uitwerken en samenwerking zoeken met het middenveld en ondernemers. Ze hoeven het niet over alle details eens te zijn, maar belangrijke thema’s zoals ongelijkheid en de klimaatverandering moeten ze samen aanpakken. Dat lijkt mij trouwens veel vruchtbaarder dan de drie traditionele partijen bij elkaar te duwen, want dat is de CD&V in het kwadraat. Ik geloof ook niet echt in een rol voor de Open VLD in zo’n progressieve samenwerking. Als het over eerlijke fiscaliteit of het versterken van de sociale zekerheid gaat, is dat geen geloofwaardige partner.
