De structuur van een netwerk bepaalt niet of er al dan niet een crisis komt.

Goede afspraken, al dan niet in de vorm van een contract, zorgen ervoor dat er gemakkelijker wordt samengewerkt en dat achteraf minder streng moet worden opgetreden tegen profiteurs. Die wijsheid vloeit voort uit een analyse van wiskundige Tom Lenaerts van de VUB en zijn collega’s in Scientific Reports. Ze steunen hun analyse op speltheoretische experimenten en simulaties, waarin complexe samenwerkingen worden ontleed.

Het belang van goede afspraken hangt natuurlijk samen met het belang van de samenwerking. Om een taart te verdelen, zullen minder afspraken gemaakt moeten worden dan bij, bijvoorbeeld, een huwelijk. Een goed huwelijkscontract kan veel ellende bij een scheiding vermijden. Hoe zwaarder het niveau van samenwerking, hoe groter het engagement dat vooraf gevraagd wordt.

Zelfs als het maken van afspraken iets kost, zal het toch voordeliger zijn om tot efficiënte coöperatie te komen dan wie zich als profiteur gedroeg achteraf te bestraffen. Het is duidelijk dat de kostprijs om mensen zonder goede afspraken tot samenwerking te verplichten verhoudingsgewijs hoog moet zijn – het verklaart voor een deel de wrevel die gepaard gaat met de vermaledijde gemeentelijke administratieve sancties (of GAS-boetes) voor bagatellen.

Het maken van afspraken zou zo natuurlijk zijn, dat de onderzoekers zich afvragen of het niet in onze genen werd vastgelegd als het resultaat van natuurlijke selectie: afspraken maken zou de overleving beduidend bevorderen.

In hetzelfde blad analyseren econoom Tarik Roukny van de ULB en zijn collega’s de structuur van financiële netwerken, in een poging zicht te krijgen op de stabiliteit van een economisch systeem. Zoals verwacht kon worden gezien de complexiteit van de economie, werd het een moeilijke analyse. De architectuur van een financieel netwerk bleek alleen belangrijk in een economische markt die niet gebufferd is tegen grote schommelingen in vraag en aanbod, en dan was het nog onmogelijk om te voorspellen welke structuur de beste was, want dat hing dan weer af van de omstandigheden.

Er is dus geen optimale netwerkstructuur naar voren te schuiven om nieuwe globale financiële ellende te vermijden – economie blijft een onvoorspelbaar gegeven. Maar ook dat is uiteraard een waardevolle conclusie, die gebruikt kan worden om de risico’s te beperken. Dan moeten bankiers en speculanten wel aan banden kunnen worden gelegd, en daar zijn dan – conform de eerste studie in dit verhaal – goede afspraken voor nodig.

DOOR DIRK DRAULANS

Afspraken maken zou de overleving beduidend bevorderen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content