De installaties van de Spaanse kunstenaar Antonio Muntadas (57) bieden een reflectief beeld op de massamedia en op het statuut van de kunst. Aan de hand van foto- en videomontages worden de impact en dynamiek van de informatiestroom belicht, een fenomeen dat ook bepalend is voor de wijze waarop de massa kunst bekijkt.

In Between the Frames, een installatie met zeven videofilms, deelt Muntadas het kunstbedrijf op in segmenten. Elke montage vertegenwoordigt een door specifieke belangen gemotiveerd onderdeel van het traject dat de kunst tot bij het publiek brengt. In interviews worden de musea, de galerijen, de critici en andere facetten van de kunstwereld geanalyseerd en omkleed met documentaire beelden die gelden als metaforen. De zee staat voor het gestage geven en nemen van de kunstcritici, de Tokio Stock Exchange voor het rusteloze woekeren van de collectioneurs. Het publiek dat van scherm naar scherm wandelt, verbindt de segmenten van de kunstscène met elkaar maar maakt er zelf geen deel van uit.

On Translation: The Audience is het resultaat van een project dat het kijkgedrag van het publiek nog consequenter in vraag stelt. Door de context waarin kunst doorgaans wordt aangeboden (museumzalen, galerijruimtes) te wijzigen, onderwerpt Muntadas het belang van het kader aan een test. Fotomontages ter grootte van een reclamepaneel werden opgesteld in elf culturele instellingen in Rotterdam.

Opgevat als drieluik vormen ze telkens een synthese van het kunstgebeuren.

Een starende menigte, een fietsenstalling en een schilderij of andere combinaties belichten altijd drie pijlers: het publiek, het architecturaal kader en de kunstwerken zelf. Om na te gaan in hoeverre de omgeving het kijkgedrag beïnvloedt, werden de drieluiken getoond in inkomhallen, theaterlobby’s of gelijkaardige, ongewone locaties. Ontdaan van hun gebruikelijke kader verkregen de werken een abstract karakter; tentoongesteld in de expositieruimtes van Witte de With in Rotterdam herwonnen ze hun statuut als kunstwerk, hun inhoudelijke samenhang èn de aandacht van het publiek.

The Board Room vormt als verduisterde zaal met vergadertafel en wijnrood tapijt het kader voor een op handen zijnde, uiterst gewichtige conferentie. Aan de wanden hangen grote fotoportretten van religieuze leiders wier monden door kleine beeldschermen werden vervangen. Op elk schermpje is de leider in kwestie te zien, aan het woord als orakelende TV-persoonlijkheid.

Het plechtstatige karakter van de ruimte en het aanhoudend retorisch gebrom van de goddelijke woordvoerders scheppen een eenduidig beeld van het spirituele leiderschap als geënsceneerd mediaspektakel.

Muntadas in Witte de With, centrum voor hedendaagse kunst, Witte de Withstraat 50 in Rotterdam. Tot 7 november. 31-10-4110144.

Els Fiers

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content