Voka is sceptisch over de uitbouw van een ‘Vlaamse sociale zekerheid’. ‘Worden de mensen er beter van, of alleen maar de erkende diensten en zorgkassen?’
De Vlaamse regering werkt aan een Vlaams stelsel van sociale bescherming. Het is een van de blikvangers in het regeerakkoord van CD&V, N-VA en SP.A. In een eerste fase wordt de Vlaamse zorgverzekering daarin opgenomen, samen met een Vlaamse kindpremie en een maximumfactuur voor thuiszorg. Later komen daar begrensde verblijfskosten in een woonzorgcentrum en een Vlaamse hospitalisatieverzekering bij. Of en hoe na de nieuwe staatshervorming ook de kinderbijslag en de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden een plaats krijgen in die ‘Vlaamse sociale zekerheid’, is voorlopig niet bekend.
De Vlaamse werkgeversorganisatie Voka loopt niet warm voor de plannen van de Vlaamse regering. ‘We steunen haar beleid van budgettair evenwicht. Is het dan nuttig om naast de federale sociale zekerheid ook een Vlaamse sociale bescherming in de steigers te zetten?’ aldus Voka-adviseur Sofie Staelraeve. ‘De Vlaamse regering maakt te weinig duidelijk dat zorg niet gratis is. Het geplande stelsel vergt extra bijdragen, op basis van inkomen of arbeid. Dat zet het verzekeringsprincipe en de balans tussen wat mensen bijdragen en krijgen onder druk. Bovendien laat de bevoorrechte rol van erkende zorgdiensten en ziekenfondsen in de uitvoering geen ruimte voor nieuwe zorgondernemers en zorginnovatie.’
Alleen bij de Vlaamse zorgverzekering maakt Voka geen voorbehoud. Die bestaat tien jaar en keert aan 210.000 zorgbehoevende bejaarden maandelijks 130 euro uit voor niet-medische zorgen thuis of in een woonzorgcentrum. Bij het systeem zijn 4,5 miljoen mensen aangesloten. Die betalen nu jaarlijks 25 euro (10 euro voor iemand met een Omniostatuut). De Vlaamse overheid legt 170 miljoen bij. Het totale jaarbudget bedraagt 300 miljoen, in een reservefonds zit 900 miljoen. ‘De zorgverzekering werkt goed’, zegt Staelraeve. ‘Wel moet er gelet worden op de betaalbaarheid op lange termijn. Daarom stijgt de jaarlijkse bijdrage allicht ook. Belangrijk is dat het verzekeringsprincipe maximaal gehandhaafd blijft: iedereen betaalt en bouwt rechten op.’
De middelen voor een maximumfactuur in de thuiszorg (1,5 miljoen euro vanaf 2013) worden volgens Voka beter toegevoegd aan de zorgverzekering. Ook de private thuiszorg moet betrokken worden. Een Vlaamse kindpremie (22 miljoen in de Vlaamse begroting van 2012) vindt Voka ‘overbodig, inefficiënt en niet prioritair’. De Vlaamse bevoegdheid voor kinderbijslag vanaf 2014 is volgens Voka een betere hefboom voor een Vlaams gezinsbeleid. Voor gezondheidspreventie bij pasgeboren kinderen en peuters kunnen ook huisartsen, vroedvrouwen en kinderopvang een aanbod doen. Voka is ten slotte niet gewonnen voor de plafonnering van de verblijfskosten in een woonzorgcentrum (‘kan via de zorgverzekering worden geregeld’) en evenmin voor een Vlaamse hospitalisatieverzekering (‘die doelstelling kan op andere manieren worden bereikt’). Vokabaas Jo Libeer: ‘De Vlaamse sociale bescherming steunt op een systeem van closed shops. Worden de mensen daar beter van of alleen maar de grote, erkende diensten en zorgkassen van ziekenfondsen?’
Patrick Martens
