De mars in Parijs voor Charlie Hebdo werd al gekaapt voor ze goed en wel was begonnen.

Het was hartverwarmend om te zien hoe miljoenen Europeanen betoogden voor het recht op vrije meningsuiting en tolerantie. Dat moment van oprechte solidariteit was helaas van korte duur. Het zat op de dag van de mars in Parijs al behoorlijk fout. Veel van de presidenten, premiers en ministers in de stoet waren daar niet op hun plaats. Tijdens de Witte Mars in 1996 in Brussel lieten politici de straat ten minste aan de families van de slachtoffers en aan de mensen.

Er zijn weinig landen die het journalisten en bloggers zo moeilijk maken als Turkije en Saudi-Arabië. Israël en de Palestijnen beschuldigen elkaar van oorlogsmisdaden. François Hollande mat zich de allure van een staatsman aan en ook Nicolas Sarkozy mocht niet ontbreken. Zowel Bibi Netanyahu als David Cameron zit in verkiezingsmodus. En Angela Merkel voelt de hete adem in de nek van de duizenden Duitsers die elke week betogen tegen ‘de islamisering van het Avondland’. In België verschenen soldaten op straat, om het werk te doen waarvoor bijzondere politie-eenheden beter zijn opgeleid. De hele Europese rechterzijde was ineens Charlie. Zelfs Al-Qaeda sloeg zich op de borst omdat het een punt scoorde in de strijd met de Islamitische Staat om het leiderschap in het fundamentalistische kamp.

Europa sleutelde de voorbije zeventig jaar aan een samenleving waarin oorlog onmogelijk moet zijn. Het betrok daarom steeds meer landen bij een model dat democratische inspraak belooft, meer rechtvaardigheid en welvaart en veel geld uit de Brusselse vetpotten. Dat model wordt sinds de financiële crisis in toenemende mate van binnenuit gecontesteerd, terwijl het aan zijn buitengrenzen wordt omringd door ‘een ring van vuur’. Dat beeld is van Carl Bildt. De voormalige Zweedse premier en minister van Buitenlandse Zaken beschreef vorige week in Wenen hoe de druk op de Europese grenzen wordt opgevoerd – van Rusland over Turkije en het Arabische schiereiland tot Noord-Afrika.

Zo wordt Europa langzaam omgevormd tot een oorlogszone. Of het dat wil of niet. Op bezoek bij Barack Obama kreeg David Cameron te horen dat er voor Europeanen op termijn niets anders opzit: ze moeten hun moslimbevolkingen beter in hun samenlevingen integreren dan nu het geval is. Daar waren ze vorige week alvast nog niet mee bezig. De moslims in Europa kunnen trouwens ook meer doen dan blijven herhalen dat de islam een vredelievende godsdienst is. Tenslotte betalen zij in de eerste plaats de rekening.

Hubert van Humbeeck

Europa wordt langzaam omgevormd tot een oorlogszone.