Een voormalige leraar worstelde zich door 300 bladzijden van de driedelige Van Dale. ‘Ik vond meer dan een fout per pagina’, claimt hij.
‘Een auto die niet deugt, wordt teruggeroepen en wordt gratis hersteld of vervangen. Geldt kwaliteitszorg dan niet voor een woordenboek?’ Dat vraagt Carlos Callaert (58), een voormalige leraar uit Leuven, zich af. Op de Boekenbeurs deelde hij pamfletten uit om Van Dale onder druk te zetten. De recentste editie (de 14e uit 2005) deugt volgens hem niet. Callaert bestudeerde 300 willekeurig gekozen bladzijden van de driedelige Van Dale en vond naar eigen zeggen op elke pagina fouten of slordigheden. ‘Meer dan een ernstige fout per pagina’, beweert hij.
Een paar voorbeelden. Callaert vond een massa woorden die wel in de officiële spellinggids (het Groene Boekje) staan en niet in Van Dale (burgerhuis, crème brûlée, fijnkost, Gallo-Romeins, terdoodveroordeling, netiquette, geluidswerend, webdesigner, zuurtegraad). Hij vond ook afwijkingen in de spelling. Dat is vreemd, want Van Dale schrijft zelf dat de nieuwe spelling onverkort is toegepast. Toch worden veel woorden anders gespeld in Van Dale dan in het Groene Boekje. Soms staat het ene naslagwerk verscheidene varianten toe en het andere niet (bedevaart(s)plaats, bed(den)sprei, beleid(s)maker, geë-maild/ ge-e-maild, Hercegovina/Herzegovina, Kempens/Kempisch, Maastrichts/Maastrichter, rechts(s)staat, rundvet/rundervet, trucs/truken, vaklit(t)eratuur, wond(e), zondag(s)krant).
Callaert windt zich er ook over op dat ‘Belgisch Nederlandse’ woorden wel een aparte aanduiding krijgen, maar ‘Nederlands Nederlandse’ woorden niet. ‘Zo vermeldt Van Dale bij “Vlaamse” woorden zoals kaskrediet, wijsheidstand, bankkaart, nocturne of hoederecht telkens “Belgisch Nederlands”. Maar bij “Hollandse” woorden zoals tosti, nakie, gein, hartstikke of jokken zegt Van Dale niet dat ze enkel door Nederlanders worden gebruikt. Waarom dat onderscheid?’
Van Dale neemt soms ook woorden op die volgens Callaert getuigen van ‘opdringerige hollanditis’. ‘Wat dacht u van dikkendensie (verbastering van decadentie), fieselemie (verbastering van fysiognomie), piesemopsantee (schertsende verbastering van het Franse puis-je m’absenter)?’
Storend vindt hij ook de vaak erg ingewikkelde woordverklaringen. ‘Bij het trefwoord fructose, bijvoorbeeld, staat als definitie: “monosacharide met ketohexosestructuur, in polarimeter linksdraaiend, synoniem vruchtensuiker, levulose”. Waarom zegt Van Dale niet gewoon “suiker die in vruchten voorkomt”?’
Callaert heeft Van Dale nog niet geconfronteerd met zijn foutenlijst. ‘Ze zijn ooit eens bij mij op bezoek geweest en wilden toen de lijst meenemen. Dat zou al te gemakkelijk zijn. Ik wil de lijst eerst publiek maken zodat iedereen kan zien waarover het gaat. Als Van Dale daar dan rekening mee houdt, kunnen ze mijn werk alvast niet meer negeren.’
Van Dale kon in 2006 niet ten gronde reageren omdat de redactie geen inzage kreeg in de lijst van Callaert. Wel werd een aantal opmerkingen dat toen in de pers verscheen weerlegd. Een woordvoerster zei toen dat ze met het werk van Callaert ‘bitter weinig kunnen aanvangen’.
DE 300 PAGINA’S TELLENDE LIJST VAN CARLOS CALLAERT VINDT U OP DE WEBSITE VAN KNACK ONDER BLOGS. KNACK. BE/CULTUUR
Karl van den Broeck
