De historisch belangrijke Israëlische Arbeiderspartij valt uiteen. Voorzitter Ehud Barak stapt eruit en begint met een nieuwe partij.
Minister van Defensie Ehud Barak verraste vorige maandag de Israëlische politieke scene met het bericht dat hij uit de Arbeiderspartij stapt, waarvan hij ook voorzitter was. Barak begint met enkele gelijkgezinde sociaaldemocraten een nieuwe partij, Atzmaut (Onafhankelijkheid). Dat wordt, volgens Barak, een zionistische en democratische centrumpartij, die de coalitie van Likoed-premier Benjamin Netanyahu blijft steunen.
Er komt daarmee een einde aan de richtingenstrijd die de Arbeiderspartij al maanden verscheurt. Ze steunde als enige centrumlinkse fractie een regering die is samengesteld uit rechtse tot extreemrechtse partijen. Een meerderheid in de Arbeiderspartij eiste dat Barak uit de regering zou stappen als de vredesgesprekken met de Palestijnen niet werden hervat. Die sprongen eind september af omdat premier Netanyahu geen nieuw moratorium wilde op de bouw van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Hoewel de Verenigde Staten en de Palestijnen vroegen om dat niet te doen, kondigde Israël sindsdien plannen aan voor de bouw van honderden nieuwe woningen op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem.
De sociaaldemocratische ministers die Barak niet volgen, boden Netanyahu prompt hun ontslag aan. Zonder het gros van de Arbeiderspartij houdt die nu een kleinere meerderheid over, die wellicht strakker in de hand kan worden gehouden. Netanyahu was overigens op voorhand op de hoogte van de plannen van Barak. De twee kennen elkaar al sinds de tijd dat Barak bevelhebber was van de elite-eenheid van het Israëlische leger, waarin ook Netanyahu diende.
De Arbeiderspartij stond in 1948 aan de wieg van het onafhankelijke Israël. Ze leverde met, onder meer, David Ben-Goerion, Golda Meïr en Yitzak Rabin politici die het land vorm gaven. Barak was zelf premier van 1999 tot 2001. De partij verkruimelde geleidelijk en kwam bij de verkiezingen in 2009 pas als vierde uit de stembus, na Likoed van Netanyahu, Kadima van Tzipi Livni en het ultranationalistische Ysrael Beitenu van minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman.
De zet van Barak doet denken aan die van Ariel Sharon, die Likoed in 2005 de rug toekeerde om met Kadima een partij te vormen die zijn politiek wou steunen om Israël terug te trekken uit de bezette gebieden – te beginnen met de Gazastrook. De nu onthoofde Arbeiderspartij reageerde merkwaardig opgelucht. Ze ziet in het vertrek van Barak en de zijnen een kans om opnieuw te beginnen. Per slot van rekening overleefde Likoed het vertrek van Sharon, om vier jaar later weer de premier van het land te leveren.
Hubert van Humbeeck
