Rik Van Cauwelaert
Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

Twee jaar geleden droomden ze bij de VLD nog van een grote Vlaamse volkspartij. De uitslag van de federale verkiezing van 2003 leek die ambitie te wettigen. Heel even maar. Want één regionale verkiezing en een tiental peilingen later blijft van dat grote project weinig over. Volgens de jongste peilingen haalt de partij niet eens 15 procent en zou ze bij federale verkiezingen bijna de helft van haar zetels verliezen. Of een volkspartij zonder volk.

Een rondvraag van de krant Het Laatste Nieuws leert dat het optreden van minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht door de vluchtende VLD-achterban als belangrijkste oorzaak van die spectaculaire terugval wordt aangewezen. Vooral zijn aanvallen op Jean-Marie Dedecker en zijn recente rel met de Nederlandse premier Jan Peter Balkenende hebben de liberale kiezers geschoffeerd.

Opvallend: noch premier Guy Verhofstadt noch minister Patrick Dewael van Binnenlandse Zaken voelen zich geroepen De Gucht te steunen. Sterker nog: de stemmingmakerij tegen de minister van Buitenlandse Zaken wordt mee gevoed vanuit de kabinetten van de premier en van de minister van Binnenlandse Zaken.

De aan de gang zijnde karaktermoord op De Gucht roept daarom herinneringen op aan de manier waarop in het verleden ook andere al te ambitieuze VLD’ers, zoals Rik Daems en Geert Versnick, door de entourage van de partijtop vakkundig onderuit werden gehaald.

Herman De Croo, wiens voelhorens meteen het minste politieke onraad detecteren, is er niet gerust op. ‘De huidige economische crisis [is] de laatste reddingsboei voor de VLD’, zegt de voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers verderop in het blad. ‘Met het land in een diepe economische malaise krijgt Guy Verhofstadt de kans om zich als premier te bewijzen.’ Met andere woorden: het wordt tijd dat Verhofstadt gaat regeren.

En kijk, de woorden van Herman De Croo waren nog niet koud of daar viel het bericht al dat de premier in de beslotenheid van zijn studeerkamer aan een crisisplan werkt. Zeg maar een Globaal Plan – wat meteen herinneringen moet oproepen aan de doortastende besparingsoperatie van Jean-Luc Dehaene in de jaren 1990.

Enkele weken geleden nochtans liet de premier zich smalend uit over het ‘al te pessimistische Planbureau’. Berichten over een stagnerende economie werden geminimaliseerd; de premier zag immers duidelijke tekenen van herstel. Bovendien, zei de eerste minister, verkeert zijn regering ‘in de fleur van haar leven’. Zelfs een waarschuwing van gewezen begrotingsminister Hugo Schiltz in Knack voor komende begrotingsmoeilijkheden, werden in de Wetstraat 16 weggelachen.

En nu is er ineens sprake van ‘een crisisplan’. Op zich is dat niet verwonderlijk. Er zitten stilaan zo veel lijken in de paarse kast dat ze de deuren niet meer dicht krijgen. De rekeningen kloppen niet meer. De conjunctuur zit ferm tegen. En dat allemaal op een moment dat de regering, zoals de anders toch wel erg regeringsgetrouwe Nationale Bank aangeeft, de trukendoos heeft uitgeput. Zelfs de oud-kabinetschef van de premier Luc Coene, nu vice-gouverneur van de Nationale Bank, gaf in De Tijd toe dat Verhofstadt de neiging heeft de zaken heel positief voor te stellen, maar dat hij daar iets genuanceerder in zou moeten zijn.

De uitvoering van zo’n Globaal Plan met daarin drastische ingrepen zoals het verschuiven van de lasten op arbeid naar lasten op het verbruik, het optrekken van de pensioenleeftijd – volgens Luc Coene mag pensioen pas na 45 jaar werken -, het reduceren van de lasten op bijvoorbeeld ploegenarbeid, het terugdringen van de uitgaven van de ziekteverzekering, en dat allemaal gecombineerd met een rigide begrotingsdiscipline, vergt een bijzonder stabiele en hechte regeringsploeg.

En uitgerekend nu eist PS-voorzitter Elio Di Rupo niets minder dan een Marshallplan voor Wallonië. Enkele maanden geleden nog werd MR-senator Alain Destexhe publiekelijk gestenigd omdat hij durfde te beweren dat Wallonië als gevolg van de decennialange PS-hegemonie in een economisch moeras dreigde weg te zinken. Vandaag geeft Di Rupo toe dat Destexhe en de Waalse professoren die naderhand de cijfers van de senator bevestigden, het bij het rechte eind hadden. Als bekentenis van politieke onmacht kan dit wel tellen. Het is wel met deze Di Rupo, in wiens kiesdistrict de werkloosheid stilaan naar 25 procent stijgt, dat Verhofstadt zijn crisisplan moet uitwerken.

Rik Van Cauwelaert

‘Verhofstadt heeft de neiging de zaken heel positief voor te stellen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content