Een fotoboek met werk van Malou Swinnen.
Foto’s staan dichter bij het teater dan bij de beeldende kunsten, zo wordt gezegd. En inderdaad, wandelend langs de foto’s die ons behagen, merken we dat het een schone waarheid zou kunnen zijn. Teater is kijken naar toneelspelers die lichamelijk en herkenbaar een spel spelen. Ze doen raar die toneelspelers, ze brengen een variatie op het leven, een dikke leugen, genot.
Malou Swinnen doet ook zoiets. Ze fotografeert dames die iets spelen voor haar Hasselblad. Het is een spelletje van niets, want het fototoestel registreert alles zodat een kleinigheid een grote indruk kan maken : een rimpeltje wordt pijn, een vlekje wordt een aksent, het “bijna niets” wordt een drama. De vrouwen hebben zich verkleed. Ze zijn bloot, gehuld in kant of voile of verschuilen zich achter een oud masker.
Er is alleen kunstlicht om en op de vrouwen. Ze staan niet in een slaapkamer, aan zee of op een berg maar in een studio, een gekunstelde nabije oneindigheid. Rechtopstaande in die ruimte vertolken ze een serieus en onbegrijpelijk spel. En we kunnen ons afvragen in welke mate ze (het model en de fotograaf) ons bedriegen.
De vrouw met de halsketting in haar mond kijkt met wijde pupillen glad naast het objektief. Het is alsof ze onbewogen braakt. Ze heeft een zwarte plek op haar linkerslaap en die vlek beheerst de foto. De vrouw wordt er sterker door, persoonlijker maar ook kwetsbaarder, want het is een echte vlek, een opwindende kleinigheid. Het belang van foto’s hangt af van vaak onvoorspelbare kleinigheden, intimiteiten.
Swinnen is een naarstige dame. Ze doet veel moeite om de foto’s een artistieke inhoud te geven. We zien het aan de blik van de modellen, aan de accessoires en aan de belichting, we voelen het aan alles. De foto’s hebben iets krampachtigs, er is iets te lang aan gewerkt, ze zijn te droog. Dat is niet zo bij alle foto’s : de foto van de vrouw met de vlek op haar slaap is een uitzondering en er zijn er nog. Het is tragisch dat fotografen die hard werken en diep nadenken, uitgerekend daardoor stroeve foto’s maken, maar ja, zo is dat bij fotografie.
De uitgever heeft de 24 foto’s gespreid over 96 blanke bladzijden en er de teksten van Camille Pagilia uit “Seks, kunst en Amerikaanse cultuur” tussen gestrooid, en lichtende woorden van Roland Barthes en teksten van Pool Andries en Maurice Jacobs. Het is best te verteren op die manier.
Johan De Vos
Malou Swinnen, Personae/ Uitgeverij De Kunstbank Leuven, 990 fr.
De vrouw met de halsketting : een opwindende kleinigheid.
