De conservatieve kant van de christelijke zuil poogt het onderwijs in Limburg naar zijn hand te zetten. Hij poogt nu ook Els Delcroix-Dierckx vast te laten benoemen.

DE ECHTGENOTE VAN ex-minister van Defensie Leo Delcroix (CVP) is vastbenoemd. Dit bericht is minder banaal dan het lijkt. Els Dierckx zo heet de vrouw werd twee jaar geleden tijdelijk benoemd tot onderdirectrice van het Onze-Lieve-Vrouw Lyceum (OLV-Lyceum) in Genk, waar ze al jaren les gaf. Het aantal leerlingen van het lyceum was boven de veertienhonderd gestegen, zodat een tweede onderdirectrice moest worden aangetrokken, naast Jeanine Kellens, die haar werk al jaren met veel inzet en tot ieders tevredenheid deed.

Na twee jaar kon Dierckx in de regel aanspraak maken op een vaste benoeming. Omdat het leerlingental lichtjes aan het dalen was, werd afgesproken dat ze van die benoeming zou afzien. Dierckx is namelijk ouder dan Kellens, zodat, als een van beide onderdirectrices moest verdwijnen, zij op post zou blijven in plaats van haar meer ervaren collega. Op 18 mei 1995 bevestigde Dierckx per aangetekend schrijven dat ze om deze reden geen aanspraak maakte op een vaste benoeming. Ze rekende erop dat ?de school haar loyauteit te gepasten tijde naar waarde zou weten te schatten.? Ze werd voor een derde jaar als onderdirectrice aangeduid.

Sindsdien is er van alles veranderd. Vlaams minister van Onderwijs Luc Van den Bossche (SP) is bezig met de herstructurering van het secundair onderwijs, en kondigde onder meer een benoemingsstop af. Alleen voor directeurs maakte hij een uitzondering. Onder druk van wat genoegzaam als ?de Guimardstraat? bekend staat het Nationaal Secretariaat voor het Katholiek Onderwijs, in Brussel werd ervoor geijverd om die stop ook voor onderdirecteurs en ander middenkaderpersoneel ongedaan te maken. Vlaams parlementslid Karel De Gucht (VLD) trok in de paasvakantie echter met dat voorstel naar de Raad van State, die er brandhout van maakte. Van 1 februari 1996 af kan niemand in het onderwijs, met uitzondering van een directeur, nog vastbenoemd worden.

Nog in de paasvakantie, en vlak na de uitspraak van de Raad van State, besliste de raad van bestuur van het OLV-Lyceum om directeur Hugo Vanheeswijck te schorsen. De man mocht de school niet meer binnen. Op 15 april maakte de Rechtbank van Eerste Aanleg van Tongeren die schorsing in kortgeding ongedaan. Zowel leerlingen, leraren als ouders hadden ondertussen massaal hun steun betuigd aan de charismatische directeur, die met opvallende projecten (zoals een boek en een Europees forum) de school extra-cachet gaf. De raad van bestuur handhaafde echter de schorsing, en tekende verzet aan tegen de uitspraak van de rechtbank. Dat wordt normaal op 10 juni behandeld.

FUTILITEITEN.

De feiten die Vanheeswijck worden aangewreven, zijn een allegaartje van roddels en uit hun context gehaalde of ten onrechte aan de directeur toegeschreven futiliteiten. De man moet gewoon weg, zonder duidelijke reden, tenzij deze ene : eind vorige week raakte bekend dat, in tegenstelling tot wat afgesproken was, Delcroix-Dierckx toch als vastbenoemde onderdirectrice op de administratie staat ingeschreven, en als zodanig wordt betaald. Op de school was niemand daarvan op de hoogte, hoewel de benoeming al op 1 januari inging. ?De vaste benoeming van Delcroix-Dierckx hing al sinds vorig jaar als een zwaard van Damocles boven de school,? zegt een ingewijde. ?Daarom heeft iemand ergens beslist dat Vanheeswijck moest verdwijnen.?

Niemand schijnt te weten wanneer en door wie deze beslissing genomen werd. De documenten die de vaste benoeming regelden, kwamen op 15 maart op het Departement Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap aan. Ze waren in orde. De school had tijd tot 31 maart om benoemingen voor te stellen. In de regel beslist de inrichtende macht over een vaste benoeming, in nauw overleg met de schooldirecteur. Maar Vanheeswijck wist van niets. Er werd hier een piste gevolgd die mensen die het kunnen weten als ?een aparte politieke weg? beschreven, en die rechtstreeks van de inrichtende macht in Genk naar de administratie in Brussel liep.

Een totaal verraste Vanheeswijck heeft het over een moreel probleem, omdat de inrichtende macht optrad zonder iemand in de school te kennen, en een probleem omwille van de brief waarin Delcroix-Dierckx aangaf geen aanspraak te maken op een vaste benoeming. Wettelijk hoeft een schooldirecteur natuurlijk niet gehoord te worden door de inrichtende macht, maar het is wel de gewoonte. Hij is, net als de leraren, een werknemer, hoewel het personeel van een school hem dikwijls als de werkgever beschouwt. Een situatie die al meer tot ambiguïteit heeft geleid de strijd tussen Vanheeswijck en zijn inrichtende macht wordt door vele scholen met argusogen gevolgd.

De brief van Delcroix-Dierckx zou geen bindend karakter hebben, tenzij de sollicitatie voor het vaste ambt niet volgens de regels is verlopen. De wet voorziet erin precies om problemen van politieke parachutage te beperken dat een vacant ambt openbaar wordt gemaakt, en aan het personeel meegedeeld. Personeelsleden kunnen zich via een aangetekend schrijven aan de inrichtende macht kandidaat stellen. In dit geval had niemand weet van een vacature. ?De weg die hier werd gevolgd, is onwettelijk,? zegt een deskundige in de onderwijsadministratie. Hij voegt er ?alleen ter herinnering? aan toe dat de familie Delcroix hiermee niet aan haar proefstuk is men herinnere zich de villa in Zuid-Frankrijk.

De problemen voor Vanheeswijck begonnen in feite al vorig jaar, toen de Zusters van Liefde, die de school stichtten, professor Dirk Janssen als voorzitter van de inrichtende macht vervingen door ene Elias Deconinck : een West-Vlaming die personeelschef was bij de Limburgse vestiging van de staaldraadfabrikant Bekaert in Lanklaar, en die actief is in het Verbond van Kristelijke Werkgevers en Kaderleden (VKW), waar ook Delcroix deel van uitmaakte voor hij door de CVP als partijsecretaris werd aangetrokken. De vader van onderdirectrice Dierckx Jozef Dierckx van Ford-Genk en van Flandria in de Antwerpse haven flaneert ook in dat verbond.

KENNISSENKRING.

Na de benoeming van Deconinck hield de inrichtende macht zich alleen nog onledig met de macht, en niet langer met het inrichten. Zo werd beslist om de pas opgerichte afdeling menswetenschappen, die veel leerlingen aantrok, weer op te doeken. Het positieve inspectieverslag over de afdeling noemde Deconinck ?niet ernstig en niet bindend?. Omdat hij systematisch weigerde op brieven van verontruste leerkrachten of ouders te antwoorden, werd hij verzocht zijn beslissing op een vergadering van het oudercomité toe te lichten. Dat gebeurde op 10 januari. Hij zei daar letterlijk : ?In de pers werd benadrukt dat menswetenschappen bevolkt wordt door allochtonen, later komen die misschien op onderwijsposten terecht… Mensen uit mijn kennissenkring buiten de school vatten het als volgt samen : straks worden onze kinderen door allochtonen opgevoed.?

Deconinck alludeerde op het feit dat nogal wat leerlingen uit de menswetenschappen achteraf verder studeren voor kleuterleidster of regentes. De ouders reageerden met de stelling dat in de menswetenschappen niet uitsluitend allochtonen zitten, wat door Deconinck werd afgedaan met de opmerking : ?Dat staat zo in de pers en daar ben ik niet verantwoordelijk voor.? In feite zitten er in de afdeling Latijn-Grieks verhoudingsgewijs meer migrantenmeisjes dan in de menswetenschappen Deconinck had dat kunnen weten, want Delcroix-Dierckx was lerares Latijn en Grieks in de school. Toen verontruste ouders het voogdijbisdom van Hasselt om uitleg vroegen, stelde vicaris Jaak Janssen hen gerust : ?Och, de migrantenkinderen mogen wel in onze instelling studeren, maar ze moeten natuurlijk niet denken dat ze daarom ook een baan zullen vinden in de instelling.?

De Turkse vereniging en het Italiaanse syndicaat van Genk laten het hier niet bij. Ze slepen Deconinck wegens flagrant racisme voor de rechtbank. Het oudercomité zal hem als voorzitter van de inrichtende macht wraken. De Stichting Minerva bundelt een reeks klachten, en stuurt die naar het Hof, en naar het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding.

Als de afdeling menswetenschappen wordt afgeschaft, zal het leerlingental van de school sneller dan voorzien onder de kaap van de veertienhonderd duiken, en moet er een onderdirectrice verdwijnen. Delcroix-Dierckx zal blijven. Als dan nog via juridische weg of desgevallend via een lastercampagne directeur Vanheeswijck uit de weg kan worden geruimd, kan ze zelfs directrice worden. Vanheeswijck is immers, hoewel al acht jaar in functie, nog maar 38 jaar.

Als deze strategie van de conservatieve katholieke lobby lukt, zal hij in Limburg niet alleen de christelijke kant van het hoger, maar ook van het middelbaar onderwijs controleren. De gevolgen voor de school zullen onmiddellijk merkbaar worden. Haar open karakter zal verdwijnen. Voor de grote migrantengemeenschap in de buurt van Genk zal het bijna onmogelijk worden om hun meisjes nog naar een degelijke school in de buurt te sturen. Er zal sterk in het personeelsbestand worden gesnoeid een ingreep waar iets of wat werkgever meer verstand van heeft dan van onderwijs. De eigenheid van de school staat op het spel. Het lyceum is momenteel de enige niet-gemengde school in Limburg met een wettelijk correct eigen lessenpakket. Het elitaire karakter zal primeren. Deconinck en Delcroix bewegen zich in kringen die niets liever zouden zien dan dat het concept van de dure privé-school ook in het algemeen onderwijs doordringt.

Het lyceum legt zich niet bij de gang van zaken neer. De inrichtende macht heeft, sinds Deconinck het voor het zeggen kreeg, nooit met het personeel willen spreken. Sinds algemeen secretaris Rik Schepers van de Christelijke Onderwijs Centrale (COC) zich schriftelijk tegen de oprichting van de afdeling menswetenschappen kantte, uit vrees dat het lyceum uit het katholieke onderwijsnet zou worden gestoten, zijn meer dan twintig van de honderd vijftig personeelsleden naar de socialistische Algemene Centrale Openbare Diensten (ACOD) overgestapt een unicum in de geschiedenis van het katholiek onderwijs. Deze mensen nemen risico’s. Als Deconinck en Delcroix-Dierckx er toch in slagen om het laken naar hun kant te trekken, dreigen ze geëlimineerd te worden.

Vanheeswijck zelf wil snel een einde aan het conflict de uitspraak van de rechtbank op 10 juni valt in volle examenperiode. Hij pleit voor een gesprek onder ministeriële of kerkelijke verantwoordelijkheid, waarbij alle partijen rond de tafel komen, op voorwaarde dat de gerechtelijke procedure tegen hem wordt stopgezet. Voorzitter Deconinck van de inrichtende macht heeft al gereageerd op schriftelijke voorstellen in die zin : ?Dit interesseert mij niet.?

Dirk Draulans

Els Delcroix-Dierckx meldde eerst dat ze uit loyauteit afzag van een vaste benoeming, die ze er vervolgens in het geniep doordrukte.

Sinds het VKW het er voor het zeggen kreeg, houdt de inrichtende macht zich onledig met de macht, en niet met het inrichten.