De collectie Willem Neutelings.

Willem Neutelings (1916-1986) was een Nederlandse koekjesfabrikant. Hij was ook een tijdlang voorzitter van de Raad van Bestuur van de General Biscuit Company in Herentals. Toen de Amerikanen in 1977 de zaak helemaal in handen namen, vond hij het raadzaam zich terug te trekken. Meteen kon hij zich volop wijden aan zijn passie, zijn kunstverzameling. Rond 1960 was hij daarmee begonnen. Na wat zoeken, onder meer in de pre-Columbiaanse kunst, vond hij zijn roeping in het verzamelen van middeleeuwse religieuze kunst.

Het was eigenlijk via het werk van de Franse kunstenaar Georges Rouault dat Neutelings tot zijn keuze kwam. Want was er niet een verwantschap tussen het expressionistisch-religieus werk van Rouault en de expressievolle middeleeuwse beelden en retabels ? Neutelings liet zich ook inspireren door negentiende-eeuwse verzamelaars als Frits Mayer van den Bergh in Antwerpen. Tentoonstellingen zoals ?Rijn en Maas. Kunst en kultuur 800-1400? in 1972 in het Brusselse Jubelpark hielpen mee om de belangstelling van de verzamelaar te kanaliseren. Ten slotte was er ook het advies van de Antwerpse antiquair Bernard Blondeel, die de verzameling hielp uitbouwen tot een kwaliteitsvol geheel.

De weduwe en de kinderen Neutelings besloten onlangs de middeleeuwse verzameling in langdurige bruikleen te geven aan het Bonnefantenmuseum in Maastricht (in afwachting van de definitieve schenking ?). Daar staan nu zo’n honderddertig stukken opgesteld, beelden en retabelfragmenten uit de Nederlanden, Frankrijk en de Maasstreek, ivoren diptiekjes uit Frankrijk en Italië, email uit Limoges, beelden in albast uit Nottingham, het ene werk al fraaier en doorleefder dan het andere. Opvallende stukken zijn een bisschopsstaf van verguld koper met email champlevé uit Limoges (ca. 1240-50), een gaaf retabeltje uit Antwerpen ( Jan van Dornicke ? ca. 1520) met een gesculpteerd middenstuk en beschilderde zijluiken, en een ?Johannes in disco? (met het hoofd op een schotel), een beeld in gepolychromeerd albast, 32 cm hoog (eind vijftiende eeuw) uit Nottingham.

Paul Dossche

Collectie Willem Neutelings, in het Bonnefantenmuseum in Maastricht, tot 9/6. De catalogus ?Een engel in een koffer? is van de hand van Henk van Os (Rijksmuseum Amsterdam).

Hoofd van Johannes de Doper, Nottingham, einde 15de eeuw : doorleefd.