De milieubeweging hoopt dat een collectieve ruimte-overeenkomst het dorp Doel redt.

De werken aan het Deurganckdok naast het dorp Doel kunnen beginnen. De nieuwe Vlaamse minister van Ruimtelijke Ordening, Dirk Van Mechelen (VLD), ondertekende daartoe vorige week de bouwvergunning. Maar de voorstanders van het behoud van het dorp geven hun strijd niet op. Ze krijgen de morele steun van onder meer Frank Van Passel (regisseur van de televisiereeks Terug naar Oosterdonk over de verdwenen polderdorpen op de rechteroever van de Schelde) ere-senator Ferdinand De Bondt (CVP) en de priesters Phil Bosmans, Luc Versteylen en Karel Van Isacker.

Het kleine dorp in het Waasland is voor hen een symbool. “Wij willen een stem zijn voor de velen zonder stem en zullen blijven protesteren tegen het opofferen van mensen op het altaar van de vooruitgang”, zegt Bosmans. Alleen als Doel en het gebied tussen het dorp en de Nederlandse grens worden gevrijwaard, vindt het actiecomité Doel 2020 de aanleg van het Deurganckdok “ethisch verantwoord”. Voorlopig liggen de kaarten evenwel anders.

De vorige Vlaamse regering, de gemeente Beveren en de stad Antwerpen werden het voor de zomer eens over een strategisch plan voor de ontwikkeling van de haven op de Oost-Vlaamse linkeroever. Het dok zou er komen, Doel zou verdwijnen en de landbouwgronden zouden in fasen worden opgeofferd voor nieuwe industrie. De oude plannen voor het Kieldrechtdok en, belangrijker, het Baalhoekkanaal verdwenen definitief in de prullenmand. Er zouden groene buffers komen rond de overblijvende dorpskernen en aan het natuurgebied Het verdronken land van Saeftinghe. Het strategisch plan vormt de basis van de tweede gewestplanwijziging, waarvoor het openbaar onderzoek nog moet starten. Maar de politieke situatie is intussen gewijzigd.

EEN DELICATE EVENWICHTSOEFENING

Met de Volksunie en Agalev stapten twee uitgesproken voorstanders van het behoud van Doel in de Vlaamse regering. Dat leidde tot een dubbelzinnige passage in het regeerakkoord. Het strategisch plan blijft ook voor de nieuwe regering de basis van het beleid: de hele zone van 6000 ha wordt op termijn havengebied. Ook de aanleg van het Deurganckdok wordt niet betwist, zoals blijkt uit de beslissing van minister Van Mechelen.

Maar tegelijk kondigden de coalitiepartners de komst aan van een leefbaarheidsstudie. Er zou vooral worden gezocht of de grond die vrijkomt bij het graven van het dok, in het nooit gebruikte Doeldok zou kunnen worden gestort. Op die manier komt er geen brede wal rond Doel. VU en Agalev interpreteerden de aangekondigde studie als: Doel blijft.

Van de weeromstuit maakte de CVP, die Beveren op haar eentje bestuurt, een forse bocht. Tot dan had Beveren zich niet tegen de havenexpansie op haar grondgebied verzet. Nu zingt de CVP een ander lied – de partij behaalde bij de jongste parlementsverkiezingen in Beveren nog twintig procent van de stemmen, tegenover vijftig procent bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1994.

Beveren vindt dat de Vlaamse overheid haar woord brak. Met een leefbaarheidsstudie is het voortbestaan van Doel weer bespreekbaar. En dus kant Beveren zich tegen de bouwvergunning voor het Deurganckdok en wil het bestuur dat de Vlaamse regering het gewestplan herziet, waarop Doel als industriegebied staat ingekleurd. De gewijzigde houding van Beveren zorgt in Antwerpse havenkringen voor enige onrust. Beveren kan, zoals de milieubeweging suggereert, naar de rechtbank stappen om de bouwvergunning aan te vechten en kan ook later nog roet in het eten gooien.

De milieukoepel Bond Beter Leefmilieu (BBL) vindt dat de bouwvergunning niet het einde van Doel betekent, al zou de aanleg van het dok op een andere plaats meer garanties voor het dorp bieden. Bovendien besliste Van Mechelen voor de Raad van State en de Europese Commissie zich uitspraken over de klachten van de milieubeweging, en voor de leefbaarheidsstudie van de Vlaamse regering nog maar is aanbesteed.

Doel kan overleven met een dok naast de deur, vindt de BBL. Maar dan moet er een geluidsbuffer komen en de eerste honderden meter kade mogen niet worden benut. Nog belangrijker is dat de linkeroever geen industriegebied wordt. Bart Martens van BBL blijft erbij dat de prognoses van de Vlaamse regering opgeklopt zijn en dat er dus minder havengrond nodig is. De milieubeweging hoopt met het Antwerpse havenbestuur een soort collectieve ruimte-overeenkomst af te sluiten. “Desnoods kan de bufferzone tussen de industrie en de expressweg Antwerpen-Zelzate industriegrond worden”, zegt Martens. Het Antwerpse havenbedrijf zweert bij het strategisch plan voor de linkeroever. Dat was op zich al een delicate evenwichtsoefening.

P.R.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content