Het is een adembenemend jaar geweest. Het weer was koud en winderig, maar zonnig over het algemeen met af en toe een hoge sluierwolk. Zoals elk jaar in de zomer vormen zich in de namiddag windhozen die voorbijrazen en het stof doen opwaaien. Sommige groeien tot hoge slurven die als opgerichte slangen over de woestijngrond glijden. Echt gevaarlijk zijn ze niet, maar het is toch altijd een opluchting als ze zich op afstand houden.
Het is nu al laat in de zomer, juist zoals toen ze hier met hun tweeën aankwamen. Spirit en Opportunity zijn twee mobiele robots die in januari 2004 op Mars geland zijn, dat is één Marsjaar geleden. Spirit zette zich neer op de bodem van een uitgestrekte, door bergen omzoomde krater, Opportunity kwam terecht in de vlakte van Terra Meridiani, op zo’n 9000 kilometer van zijn reisgezel. Plots werd het druk op Mars.
Beide bezoekers rijden door een landschap dat er al miljoenen jaren ligt maar nog nooit door een oog bekeken werd. Het doet verrassend vertrouwd aan. Opportunity zoekt zijn weg over golvende duinen waarin zijn wielen diepe sporen trekken. Onder het zand bevindt zich een hard gesteente dat op sommige plaatsen bloot ligt. Dat vergemakkelijkt het rijden. Het rossige zand bestaat uit korreltjes en kleine ijzerhoudende bolletjes die Opportunity met zijn microscoop aandachtig bekeken heeft.
Spirit is terechtgekomen op een terrein bezaaid met losse stenen en rotsen. Het is niet makkelijk rijden, maar na wat oefenen ging het beter. In de verte waren heuvels te zien en die vormden meteen een onweer-staanbare uitdaging. De afstand bedroeg ruim vier kilometer. Zou zo’n tocht te doen zijn, op zes wielen, met aan het stuur een technicus op een andere planeet? Langzaam en behoedzaam hobbelde het toestel over het moeilijke terrein. Vierhonderd dagen later stond Spirit aan de voet van de heuvel. Dan begon de moeizame klim naar de top, honderd meter boven de omgeving. Boven aangekomen ontvouwde zich een overweldigend panorama. De schoonheid van deze totale verlatenheid is ruw en puur als die van de elementen zelf: rotsen, lucht en zonnelicht, aaneengesmeed tot deze desolate vlakte. Aan de horizon het grijze profiel van onbereikbare bergen.
Op dit ogenblik is Spirit bezig aan een voorzichtige afdaling. Op zijn hoge uitkijkpost heeft hij een traject ontdekt dat veilig afgelegd moet kunnen worden.
Ondertussen leidt ook Opportuni-ty geen gemakkelijk bestaan. Bij de landing was het toestel in een kratertje terechtgekomen, nauwelijks twintig meter groot. Maar het putje bleek een geologisch festijn, want de onderliggende rotslaag lag er open en bloot, direct bereikbaar voor onderzoek. Pas enkele maanden later kroop Opportunity uit zijn kuil – niet zonder moeite – en begon aan een lange tocht. Onderweg passeerde hij een krater, zo groot als een voetbalveld. Een afdaling bleek te riskant, maar het uitzicht vanaf de rand was duizelingwekkend. Toen het toestel enkele kilometers verder over een duin kroop, liep het vast in het mulle zand. Bij elke beweging zakte het dieper weg. Dit leek het einde. Op aarde hielden de stuurlui het hoofd echter koel. Vijf weken heeft het geduurd voor men het toestel loskreeg, maar nu rijdt Opportunity weer.
Zeventig miljoen kilometer van de gebeurtenissen verwijderd, volg ik alles ademloos. Elke avond verschijnen op het scherm van mijn computer de beelden die de voorbije dag genomen zijn. Nooit was de aantrekkingskracht van een planeet zo groot.
INFO : De auteur is natuurkundige.
Gerard Bodifée
