‘Scratching the Inner Fields’, de nieuwe voorstelling van Wim Vandekeybus die volgende week naar België komt, is opvallend sober en erg aards.

Het Théâtre des Abbesses ligt hartje Montmartre. Het tweede en kleinere speelplateau van het gereputeerde Théâtre de la Ville verstopt zich achter een huizenrij aan de place des Abbesses. Je loopt er straal voorbij, ware er niet de neoclassicistische en terracottakleurige theatergevel die door een doorgang komt piepen. In dit goedgeoutilleerde theater, dat nog brandnieuw oogt, heeft de Vlaamse choreograaf-theatermaker Wim Vandekeybus de laatste hand gelegd aan zijn nieuwe productie Scratching the Inner Fields. Ze ging hier eind februari ook in première.

Dit keer werkt Vandekeybus met een kleine, volledig vrouwelijke cast. Zeven vrouwen om precies te zijn. Het is een klein detail, maar het maakt een wezenlijk verschil. Door de band zijn de vrouwelijke dansers-acteurs in het werk van Vandekeybus net zo viriel als hun mannelijke collega’s. Ze reageren vaak even instinctief en dierlijk als de mannetjes in de kudde. In Scratching the Inner Fields is dat anders. In de loop van de voorstelling neemt het ‘beestige’, collectieve karakter steeds verder af en krijgen de bewegingen van de vrouwen een individueel karakter en zelfs sensuele uitstraling.

Die indruk wordt versterkt door de kleinschalige en intimistische omlijsting. Overdonderende filmfragmenten, een opvallende scenografie of opzwepende muziek laat Vandekeybus dit keer achterwege. Toegegeven, er is de elektronische compositie van Eavesdropper (vorig jaar prominent aanwezig in Aars! van Het Toneelhuis) en de soundscape van Josh Martin, maar die houden het opvallend rustig. Ook de enkele decorelementen (houten paneeltjes met schemerlampjes, takkenbossen en een laddertje) zijn slechts spaarzame tekens aan een verder abstracte wand. Ook de belichting kiest voor clair-obscur.

LICHTPUNT IN DONKERE TIJDEN

Het bühnebeeld roept in de eerste helft van Scratching the Inner Fields een desolaat en broeierig universum op. Daarin vallen plots natte doeken uit de lucht en gaan de vrouwen even onverwacht aan het sidderen, trillen en schokken. Er broeit wat onder het schijnbaar rustige oppervlak, maar Vandekeybus laat in het midden wat de rimpels precies veroorzaakt. De unheimliche sfeer versterkt hij nog met enkele symbolische scènes die niet van enig surrealisme gespeend zijn. Een koffertje met de gipsvorm van een hand gaat aan de haal met de hand van een actrice. Of hoe een lidmaat een eigen willetje ontwikkelt en dat vervolgens oplegt aan zijn eigenares.

Een verwant motief duikt eveneens op in de korte teksten van de Vlaamse dichter-auteur Peter Verhelst die in de voorstelling te horen zijn. Ze komen uit zijn ‘sprookjesroman’ Zwellend Fruit die hij voor Scratching the Inner Fields heeft bewerkt.

De dreigende ondertoon neemt in de loop van de voorstelling af. De vervaarlijk in de lucht bengelende takkenbossen zijn ondertussen naar beneden gedonderd. En van de nood hebben de vrouwen een deugd gemaakt: nadat ze de kleine panelen tegen de achterwand met water bestreken hebben, gooien ze er hopen zwarte aarde tegenaan waardoor de primitief ogende ‘watertekening’ zichtbaar wordt. Alsof Vandekeybus heel even wil aanstippen dat in donkere tijden kunst een lichtpunt kan zijn.

Scratching the Inner Fields is opgebouwd uit losse dans- en theaterscènes. Die vermenging is typisch voor Vandekeybus, wiens werk nooit helemaal onder de noemer dans te vatten was. De aaneenschakeling van scènes zorgt weliswaar voor een brokkelige structuur die bijwijlen wat cohesie mist. Maar de intimistische toon, de verbeeldingskracht en de sterke vertolkingen maken alles goed.

Voorstellingen van ‘Scratching the Inner Fields’: 17, 19, 20 en 21/4 in het Lunatheater in Brussel (tel. 02-201 59 59), 1 tot 4/5 in Vooruit in Gent (tel. 09-267 28 28), 8 tot 11/5 in deSingel in Antwerpen (tel. 03-248 28 28) en 22, 25 en 26/9 in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel (tel. 02-507 82 00).

Paul Verduyckt

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content