Het gebeurt discreter dan in Noord-Korea, maar ook grote broer China verbergt nauwelijks nog dat er een toekomstig leider klaarstaat in de coulissen. Het Centraal Comité van de Chinese Communistische Partij, 370 man sterk, benoemde afgelopen maandag na vier dagen partijcongres huidig vicepresident Xi Jinping tot vicevoorzitter van de Centrale Militaire Commissie. Daarmee staat Xi (57) nu mee aan de top van elke poot van de macht in China: als vicepresident van de staat, als lid van het negenkoppige politbureau van de Partij (hij is er zesde in rang), en nu dus ook bij de legertop. De man die overal de touwtjes nog stevig in handen heeft, is president Hu Jintao. Maar algemeen wordt aangenomen dat Hu stopt als partijleider op het eind van 2012, als president in maart 2013 en als militaire chef in 2014. Xi lijkt gebeiteld te zitten om dan de nieuwe sterke man van China te worden, want Hu legde nagenoeg hetzelfde parcours af als Xi nu. Bovendien zit de tweede ambtstermijn van zeven van de negen leiders in het politbureau er over twee jaar op, alleen Xi Jinping en Li Keqiang blijven. Zij belichamen dan ook ‘de vijfde generatie’, na de vier opeenvolgende grote leiders van de Partij: Mao Zedong, Deng Xiaoping, Jiang Zemin en Hu Jintao. Wel moet opgemerkt dat de Chinese communisten eigenlijk nooit vlotte machtsovernames hebben gekend, behalve dan de laatste door Hu. Wat zich momenteel achter de schermen van de macht in Peking afspeelt, blijft onduidelijk, maar er zijn al berichten dat Hu van een andere opvolger had gedroomd.

Maar wie is die Xi? Een ingenieur, zo blijkt, die zijn strepen heeft verdiend als bestuurder van de provincies Fujian en Zhejiang, en van Sjanghai, China’s grootste stad. Ook interessant is zijn stamboom, want Xi is een van de zogenaamde ‘prinsjes’ van China. Dat zijn de zonen van de stichters van de Communistische Partij. Vader Xi Zhonghun is zo’n held. Die ‘prinsjes’ zijn erg trouw aan de partij, en hun invloed is groot. Maar dat steekt ook wel eens bij de selfmade men.

Hoe dan ook is de taak die de vijfde generatie wacht niet van de poes. Er sijpelen steeds meer berichten door over hoop op verandering bij een deel van de Chinese elite. Premier Wen Jiabao benadrukte recent al meermaals het belang van ‘politieke hervormingen’, wat door de staatsmedia werd gecensureerd. Er waren ook 23 gewezen topfunctionarissen van de partij die voor het congres een pleidooi voor meer openheid op het internet postten. De dag zelf nog was het pamflet al verdwenen. Bovendien zorgde de Nobelprijs voor de Vrede voor dissident Liu Xiaobo voor wereldwijde aandacht voor het gebrek aan vrije meningsuiting in China. De positie van de schimmige prins in dat debat is volstrekt onduidelijk. En welke kant hij met de tweede grootste economie ter wereld op zou willen in deze woelige economische tijden, weten we net zomin als wat hij met de groeiende wereldmacht van China zou willen aanvangen.

Thomas Verbeke

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content