De NAVO wil meer armslag, maar de Europese bondgenoten willen geen blanco cheque tekenen. Ondertussen dreigt een debacle in Afghanistan.
De oorlog in Irak blijft het nieuws beheersen. Het conflict in Afghanistan haalt veel minder de voorpagina’s. De NAVO, die het commando voert over de 32.000 man sterke ISAF-missie, slaagt er maar niet in om een extra reserve van zo’n 2200 manschappen bijeen te bedelen bij de lidstaten. Bovendien zijn het enkel de Amerikaanse, Canadese en Nederlandse troepen die zich voluit in de strijd kunnen werpen. Veel andere lidstaten, waaronder België en Duitsland, leggen hun troepen beperkingen op. Zo mogen ze niet naar woelige regio’s als Kandahar trekken. Ondertussen sneuvelt er haast elke dag een ISAF-soldaat. Bij regelrechte close combat, of bij bomaanslagen. De oorlog in Afghanistan is het ernstigste conflict waarin NAVO-troepen betrokken zijn sinds Korea.
De Duitse kanselier Angela Merkel geeft echter geen krimp. De 3000 Duitse soldaten mengen zich niet in de strijd tegen de taliban. De Franse minister van Defensie, Michèle Alliot-Marie, wil het Vreemdelingenlegioen niet uitsturen naar het oorlogsgebied. Haar Belgische collega, André Flahaut (PS), staat ook al niet te springen om extra troepen te leveren, ook al drong minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (VLD) daarop aan.
Flahaut liet in een interview met ons zusterblad Le Vif/L’Express stoere taal horen. ‘Indien ik morgen de 250 Belgische soldaten terugtrek die opereren op de luchthaven van Kabul, zit de NAVO met een serieus probleem’, zei hij.
De terughoudendheid van heel wat NAVO-landen hangt samen met de sfeer van wantrouwen in de NAVO. De Verenigde Staten trokken als the lone ranger ten strijde in Irak, en lieten de ‘nazorg’ in Afghanistan aan de Europese bondgenoten. Nu de oorlog in Irak uit de hand loopt en president George Bush een electorale uppercut te verwerken kreeg, willen de VS weer vriendjes worden met hun Europese bondgenoten.
Op een cruciale NAVO-top van staats- en regeringsleiders in de Letse hoofdstad Riga – die nog tot vanavond duurt – zal secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer een krachtiger optreden in Afghanistan vragen. Daarnaast wordt ook een nota voorgelegd waarin de toekomst van de alliantie wordt uitgestippeld. De NAVO wil voortaan overal ter wereld actief worden met een eigen ‘staand leger’. Bovendien zouden de lidstaten minder te zeggen hebben over hun eigen bijdrage en zou er meer geld in de gemeenschappelijke pot moeten komen, die de alliantie naar believen kan besteden. ‘Dat is een blanco cheque voor dure en twijfelachtige projecten’, vindt Flahaut.
De top van Riga is nu al tot mislukken gedoemd. Zelfs de Britten willen niet méér geld in de NAVO pompen, en de Fransen (slaafs gevolgd door de Belgen) en de Duitsers willen een duidelijke exitstrategie voor Afghanistan. Heel wat EU-lidstaten dromen van een eigen defensiepoot, en dat valt moeilijk te rijmen met de nieuwe rol voor de NAVO. Die wil samenwerkingsakkoorden sluiten met landen als Japan en Australië, om zo uit te groeien tot de gendarme van de hele wereld. Als Europa daarin meegaat, klapt de val meteen dicht: Amerika zal niet aarzelen om nogmaals te wijzen op de ondermaatse defensie-investeringen van de Europeanen. ‘Honderd jaar geleden profiteerden de Verenigde Staten van de Pax Britannica die door de Britse vloot werd gegarandeerd’, zegt Andrex Krepinevicht van de denktank Centre for Strategic and Budgetary Assessments in Washingon in The Economist. ‘Nu krijgen de Europeanen een gratis ritje dankzij de Pax Americana.’
Karl van den Broeck
