Volgens Harold MacMillan waren er van die dagen dat je als eerste minister beter Jane Austen kon lezen dan de kranten. Vorige zaterdag was zo’n dag voor premier Guy Verhofstadt. Want het leek wel alsof er een opstand was uitgebroken in de kleuterafdeling van zijn partij. Bart Somers in De Standaard en in Het Laatste Nieuws, Sven Gatz in De Morgen en Vincent Van Quickenborne in de zondagse editie van Het Nieuwsblad, alle drie beweerden ze niets dan waardering te hebben voor Guy Verhofstadt, maar de premier moest nu maar eens begrijpen dat hij, na de verkiezingsnederlaag van 13 juni, ruimte moet laten voor de jongere generatie – hun generatie, welteverstaan. Voorlopig hebben Somers, Van Quickenborne en Gatz nog wat last van scrupules. Maar ze lijken vastberaden die te overwinnen.

Oudere VLD-kopstukken waren not amused. Het schijnt dat kamervoorzitter Herman De Croo een kattebelletje stuurde naar Bart Somers met de boodschap dat derdegraads brandwonden moeilijk te behandelen zijn en bijna altijd lelijke lit- tekens nalaten. ‘Laat Somers eerst maar eens proberen tegen 2006 zijn stad, Mechelen, op het Vlaams Blok te heroveren’, klonk het afgelopen zondag in de buurt van de kamervoorzitter.

Bij de federale coalitiepartner SP.A interpreteerden ze de uitval van Somers en kompanen als een aanmaning voor de premier om plaats te ruimen. Het zal Steve Stevaert in elk geval benieuwen hoe de zwaar gehavende premier Verhofstadt en voorzitter Karel De Gucht de uitgelopen tandpasta opnieuw in de tube krijgen.

Tot voor kort vormden liberalen en socialisten een voorbeeldig paars koppel. De socialisten kookten en de liberalen, erg gesteld op huisvrede, aten alles op. Dat idyllische beeld is nu verstoord door de manier waarop PS-voorzitter Elio Di Rupo de liberale MR van Louis Michel uit de Waalse en Brusselse regeringen heeft geweerd. Voor de MR dreigt bovendien niet alleen het vertrek van het FDF uit het kartel maar ook, net als bij de VLD, een diepe interne verdeeldheid. Nu al worden de minister van Buitenlandse Zaken en diens zoon Charles Michel met de vinger gewezen als de schuldigen voor het debacle. Uit angst voor de kuiperijen binnen zijn partij durfde Louis Michel niet eens naar Istanbul te reizen voor de halfjaarlijkse NAVO-top.

Met de uitschakeling van de Franstalige liberalen heeft de PS de asymmetrie in het land geïnstalleerd. Waardoor ook de Vlaamse socialisten tot een klare keuze werden gedwongen. Zij halen daarom Frank Vandenbroucke weg uit de verzwakte, om niet te zeggen machteloze federale coalitie en sturen hem naar de onderhandelingen met Yves Leterme over de vorming van de Vlaamse regering.

Daarmee krijgen CD&V en N-VA een belangrijke bondgenoot in hun strijd voor een verstrekkende staatshervorming. De Vlaamse socialisten spreken nu openlijk over de splitsing van de kinderbijslagen, de gezondheidszorg en zelfs de werkloosheidsuitkeringen. Vandenbroucke verwijst graag naar de ordentelijke manier waarop indertijd het onderwijs naar de deelstaten werd overgeheveld. Daar hoeft dus geen communautaire atoombom aan te pas te komen.

‘Als het moet, zijn we zelfs bereid om tot 2010 de werkloosheid in Wallonië te helpen financieren’, zeggen ze bij de SP.A. ‘Als die overheveling van nieuwe bevoegdheden er maar komt.’ Want de Vlamingen moeten zelf maatregelen kunnen nemen om de toenemende werkloosheid af te remmen. Die is de voorbije jaren in steden als Mechelen, kiesdistrict van Bart Somers, met bijna de helft gestegen. De werkloosheid onder jongeren neemt stilaan dramatische vormen aan.

‘En al jaren hebben wij dezelfde medicijnen toegediend aan twee zieken, Vlaanderen en Wallonië, die aan verschillende kwalen lijden’, klinkt het in de entourage van Steve Stevaert. Daarmee zeggen ze bij de SP.A niets anders dan wat VLD-voorzitter Karel De Gucht al langer over de gezondheidszorg laat horen.

Vijf jaar lang heeft Verhofstadt met Paars getracht de Vlaams-Waalse problemen onder de mat te houden. In alle interviews hielden de federale ministers vol dat communautaire kwesties niet langer aan de orde waren – ‘de mensen’ wilden daar niet van weten, leerden ons de spin doctors.

Paul Vanden Boeynants en Willy De Clercq hebben dat destijds ook geprobeerd. Hun regering eindigde met Leuven Vlaams! Paars zou wel eens kunnen uitmonden in wat het koste wat het kost wilde vermijden: de ultieme staatshervorming.

Rik Van Cauwelaert

De SP.A heeft een duidelijke keuze gemaakt.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content