Armenië is woedend: Hongarije liet voor veel geld een Azeri gaan die een Armeense medestudent vermoordde.
De thuiskomst van Ramil Safarov in Bakoe zorgde voor de grootste diplomatieke storm in de regio in een decennium. De Azeri sloeg een Armeense medestudent in 2004 in Boedapest dood met een bijl. Hij zei toen dat de herinnering aan het lijden van Azerbeidzjan in de oorlog met Armenië hem zo boos maakte, dat Gurgen Margarjan dood moest. De twee waren in Boedapest op een cursus Engels, die door de NAVO werd georganiseerd voor legerofficieren van niet-lidstaten van de organisatie. Safarov werd in Hongarije tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld, wat hem normaal gesproken toch 25 jaar cel zou kosten. Maar op 31 augustus stuurde Hongarije hem naar huis, op voorwaarde – zeggen de Hongaren – dat hij de rest van zijn straf in Azerbeidzjan zou uitzitten. Hij werd in Bakoe als een held onthaald. Hij werd vrijgelaten en kreeg promotie.
Armenië reageerde razend op het voorval en verbrak de diplomatieke betrekkingen met Hongarije. Betogers in de Armeense hoofdstad Jerevan verbrandden een Hongaarse vlag en bekogelden het Hongaarse consulaat met tomaten – die zijn gelukkig minder dodelijk dan het gerief waarmee Armeniërs en Azeri’s langs de bestandlijn op elkaar schieten, en waarbij de voorbije twee jaar meer dan zestig doden vielen.
President Serzh Sargsyan van Armenië zei dat hij niet bang is van moordenaars, ook niet als ze door een staatshoofd worden beschermd. Armenië zou kunnen terugslaan door de onafhankelijkheid van Nagorno-Karabach te erkennen, de Armeense enclave in Azerbeidzjan waarover de oorlog tussen de twee landen ging. Dat zou een domper zetten op het vredesproces, dat nu al op sterven na dood is. De Verenigde Staten zegden dat ze Boedapest en Bakoe om uitleg zouden vragen. Rusland, bondgenoot en beschermer van Armenië, sprak zijn ‘diepe bezorgdheid’ uit.
De Hongaarse media en oppositie vermoeden dat er achter de schermen een smerige deal is gesloten. Het olierijke Azerbeidzjan zou hebben beloofd dat het in ruil voor Safarov voor drie miljard euro Hongaarse staatsobligaties zou kopen. Eerste minister Viktor Orban bezocht Azerbeidzjan in juni. Oppositieleider en voormalig premier Ferenc Gyurcsany zei dat hij, in zijn tijd, een aanbod van de Azeri’s van de hand wees. Hij beschuldigde Orban ervan dat hij de eer van Hongarije verkocht voor een handvol zilverlingen. De Hongaarse diplomatie heeft normaal gesproken een uitstekende reputatie. Dat kan niet worden gezegd van het huidige politieke leiderschap. Het lijkt erop dat de ruil van Safarov door Orban zelf werd bekokstoofd, samen met zijn minister voor Externe Economische Betrekkingen, Peter Szijjarto.
De affaire maakt ook duidelijk hoe moeilijk het voor de Europese Unie is om geloofwaardig te blijven, als sommige lidstaten zich onberekenbaar blijven gedragen. Brussel beloofde zopas voor 19,5 miljoen euro steun aan Azerbeidzjan voor de hervorming van zijn justitie en migratiebeleid. Peanuts in vergelijking met sommige andere deals.
© The Economist
