De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge en Etienne Vermeersch. Hij wordt geraadpleegd over uitzonderlijke omstandigheden.
Mijnheer Rogge, ook de voorbije week stonden internationaal de kwestie Bosnië en de VN-konferentie in Peking nog steeds voorop in de aktualiteit. Inzake Bosnië kwam er dreigende taal van de Russen. Bent u bang voor een mogelijk konflikt tussen Rusland en de Navo ?
JACQUES ROGGE : Nee. Ik beschouw de dreiging van deze week als verbaal geweld van de Russen. Ik denk niet dat zij de intentie hadden, en ook niet de mogelijkheden, om zich te verzetten tegen een inmenging van de Navo in Bosnië. Ik denk dat onderhandelaar Richard Holbrooke en de Amerikaanse regering erg verstandig zijn geweest door Boris Jeltsin te beschermen, en hem een symbolische rol te geven in het vredesproces. Dat kan gebeuren door Russische troepen in te zetten bij de bescherming van Sarajevo. Maar politiek spelen de Russen de dag van vandaag geen rol meer. Waarmee ik niet wil zeggen dat er geen dreiging van hen uitgaat. Ze hebben nog altijd een enorm arsenaal kernwapens op hun grondgebied staan, en ik weet niet of het politieke gezag daar voldoende kontrole over heeft. Dat geldt trouwens in het algemeen : heeft de politiek voldoende kontrole over het leger ? Het lijkt mij een groter gevaar, dan een mogelijke intentie van de huidige Russische regering om een konfrontatie met het Westen aan te gaan.
De Russische politiek heeft weinig sukses gehad. Niet in Bosnië, ook niet in Tsjetsjenië en in voormalige Sovjet-republieken. De aanwezigheid van de Russen op de G-7 is enkel een politiek gebaar van goede wil. Is Rusland nog een wereldmacht ?
ROGGE : Op korte termijn niet. Er is geen sterke politieke leiding, de ekonomie is nog altijd een chaos, en er is een gebrek aan efficiënte openbare diensten en een goed werkend staatsapparaat. Maar ik denk wel dat het opnieuw een wereldmacht zal worden, eens het demokratisch proces en de vrije ekonomie goed op gang komen. Dan neemt Rusland zijn plaats weer in naast de Verenigde Staten, en waarschijnlijk ook China. Ik houd wel mijn hart vast voor allerlei ongekontroleerde reakties van extreme politieke frakties of delen van het leger. En ik denk dus dat de Amerikanen, en het Westen in het algemeen, er goed aan doen om zeer voorzichtig om te springen met de Russen. Dus niet zeggen : ze stellen op het internationale forum niet veel meer voor, we houden geen rekening met hen. Op die manier voed je allerlei gevaarlijke interne stromingen en zou het wel eens slecht kunnen aflopen.
De Serviërs en de Kroaten worden door het VN-tribunaal of in VN-rapporten beschuldigd van oorlogsmisdaden. Kunnen die landen nog deelnemen aan internationale sportkompetities ?
ROGGE : Het Internationaal Olympisch Komitee (IOK) huldigt wat dat betreft een zeer simpele stelregel : wij volgen de beslissing van de Verenigde Naties. Zeggen die dat een land geboycot wordt voor kulturele en sportieve manifestaties, dan geldt dat ook voor het IOK. Maar voor Kroatië en Klein-Joegoslavië is er op dit moment geen verbod.
Hoe ziet u de situatie in ex-Joegoslavië evolueren ?
ROGGE : Ik ben zeer pessimistisch. Ik ken de toestand daar redelijk goed omdat ik er vele kontakten heb. Ik heb samen met IOK-voorzitter Samaranch vorig jaar nog een symbolisch bezoek gebracht aan de ex-Olympische stad Sarajevo, om vanuit het IOK onze steun te betuigen. Ik vrees echt voor de toekomst. Een militair bestand lost de spanningen daar zeker niet op. Serviërs, Kroaten en Moslims zijn in zoveel konflikten en tegenstellingen verweven, de geografische spreiding van die volksgroepen is zo complex, dat de Verenigde Naties verplicht zullen zijn om daar een grote troepenmacht te stationeren om de vrede te bewaren. Anders lukt het niet.
Daarin zullen de Verenigde Staten dan weer de voortrekkersol moeten vervullen. Want als het van Europa afhangt…
ROGGE : Europa maakt daar een zeer slechte beurt natuurlijk. Als je ziet met welke doortastendheid en efficiëntie de Amerikanen de zaken daar in handen nemen, en tussendoor ook nog even de kwestie Griekenland-Macedonië regelen. En het treffendste vind ik dan nog dat er voor de Verenigde Staten geen strategische belangen op het spel staan, zoals eerder met de olie in Koeweit. Hun tussenkomst is enkel van intern politiek nut. Nu de media-aandacht voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar op gang begint te komen, kan president Clinton zich geen gezichtsverlies veroorloven. Vooral omdat de Republikeinse meerderheid in het Kongres het wapenembargo tegen Bosnië wil opheffen, en hij daar zijn veto tegen gebruikt. Dat kan hij in de verkiezingsstrijd niet verkopen, tenzij er vrede heerst op de Balkan. Dat is de reden waarom Holbrooke de zaak hier even komt regelen. Ik heb niet de indruk dat er andere en meer edele motieven achter de Amerikaanse bemoeienissen zitten. En de grote vraag die ik me stel, is dan ook : tot hoever zullen de Amerikanen willen gaan ? Men spreekt van een vredesmacht van veertigduizend soldaten, van wie de Amerikanen er vijftienduizend zullen leveren. Ik vermoed niet dat dat zal lukken zonder enig bloedvergieten. Vergeet niet dat, bijvoorbeeld, Frankrijk in Bosnië al meer dan vijftig soldaten verloren heeft. Zal de Amerikaanse publieke opinie Amerikaanse doden pikken, voor een konflikt waarin ze niets te winnen of te verliezen hebben ? Dus eens de nieuwe president er eind volgend jaar is, wat doen ze dan ? Dat is misschien nog ver weg, maar tegen dan is de vijandschap zeker niet opgelost.
Europa heeft geen beste beurt gemaakt in Bosnië. De Verenigde Naties evenmin. Trekt u parallellen naar het IOK, de Verenigde Naties van de sport ?
ROGGE : Nee, wij zijn met een heel andere materie bezig. De kwestie Bosnië heeft aangetoond wat we al wisten : dat de Verenigde Naties verlamd worden door de grote tegenstellingen binnen de veiligheidsraad. Bij belangrijke konflikten kunnen de VN weinig anders doen dan een kompromis sluiten. Wat dat betreft is er misschien toch een parallel met het IOK, omdat dat altijd probeert bruggen te slaan tussen strijdende leden. We hebben het symbolische bezoek aan Sarajevo gebracht, we steunen Bosnische atleten en trainers met beurzen en stages in West-Europa. We doen dat ook elders. We nemen nu initiatieven om in Gaza weer tot sportkontakten te komen tussen de Palestijnen en Israël. Maar we hebben de beperkingen die we hebben. Men moet aan organizaties als IOK en VN geen onhaalbare eisen stellen. Wij kunnen er niet voor zorgen dat iedereen ter wereld zich goed gedraagt.
De vrouwenkonferentie in Peking is afgelopen. Dat ze daar plaatshad was een propagandastunt voor het Chinese regime. China is ook happig om de Olympische Spelen te organizeren. Maar dat is hen niet toegestaan.
ROGGE : Voorlopig niet, maar het heeft weinig gescheeld. Als ik me goed herinner had Sydney twee stemmen overschot. Dat China het niet heeft gehaald, komt voornamelijk door de onstabiele politieke situatie. Wat gebeurt er als Deng Xiaoping er niet meer is ? Vergeet niet dat tussen de toewijzing en de Spelen zelf een periode van zeven jaar ligt. Stel je voor dat de Spelen zeven jaar geleden aan de Sovjetunie waren toegewezen. Met dat voorbeeld voor ogen hebben vele IOK-bestuurders gekozen voor de zekerheid van Sydney. In Australië zijn er geen politieke problemen, ook geen problemen van mensenrechten of mogelijke boycotakties. Maar zeer binnenkort zal China de Spelen in de wacht slepen, daar twijfel ik niet aan. Het gaat om een bevolking van anderhalf miljard mensen, de Olympische beweging is verplicht daarbij aan te sluiten. En ik denk dat de Chinezen de middelen en zeer zeker de mankracht hebben om die organizatie op zich te nemen.
Het probleem van de mensenrechten in China blijft bestaan.
ROGGE : Op korte termijn zeker, maar ik denk dat op dat gebied een gunstige evolutie bezig is, die alleen nood heeft aan kalmte en politieke stabiliteit om zich voort te kunnen ontwikkelen. Wij moeten ook eens afleren om al te gemakkelijk met ons westers vingertje te staan zwaaien, en om onze normen te willen opleggen aan de hele wereld. Wij kaarten, bij onze IOK-kontakten met China, ook de mensenrechten aan. Maar dan komen zij aandragen met hun verdiensten. Namelijk dat ze in dat onmetelijke land anderhalf miljard mensen voeding, gezondheidszorg en onderwijs hebben gegeven. En dan vragen ze wat de Amerikanen, die iedereen de les lezen inzake mensenrechten, zoal vinden van de sociale uitsluiting in hun getto’s. En van het feit dat één derde van hun bevolking in armoede leeft. Is dat geen schending van de mensenrechten misschien ? Ik vind die opmerking terecht. Vóór men mij verkeerd begrijpt voeg ik er onmiddellijk aan toe : er gebeuren in China natuurlijk vreselijke zaken die niet door de beugel kunnen, dat is evident.
Ander internationaal onderwerp : Algerije. De machtsstrijd tussen de moslim-fundamentalisten en de regering blijft daar zeer bloedig. Er was de moord op presidentskandidaat Benhadid en nog maar eens twee journalisten. Plus de moordpartij in Boukrane. Vreest u het moslim-fundamentalisme ?
ROGGE : Ik vrees elk fundamentalisme, elk extremisme. Maar ook wat Algerije betreft, hoed ik me ervoor om alles door onze westerse bril te bekijken. Ik ken het probleem niet goed genoeg om er een sluitend oordeel over te geven, maar ik denk toch dat de aanzet tot de bloedige terreur het verbieden van het Fis was, op het moment dat dat de eerste ronde van de demokratische verkiezingen gewonnen had. Het leger heeft toen ingegrepen. Hoe noem je dat in westerse terminologie ? Ik denk dat de enige uitweg uit het konflikt daar het opnieuw organizeren van vrije verkiezingen is. Ik wil best geloven dat er in het programma van het Fis voor ons onaanvaardbare punten staan, maar als de Algerijnen nu in meerderheid vinden dat hun staat op die manier geleid moet worden, is dat hun goed recht. En dan hebben wij ons daar maar bij neer te leggen. Laten we hopen dat er geen excessen uit voortkomen.
Deze week zal de advokaat-generaal van het Europees hof van justitie zijn konklusies voorleggen in de zaak Bosman. Een spannend moment voor de sportwereld.
ROGGE : Ik heb begrepen dat het hof in een zeer grote meerderheid van de gevallen de aanbeveling van de advokaat-generaal volgt, dus deze week is inderdaad zeer belangrijk. De sportwereld zal zich volgens mij moeten aanpassen. Wij zullen naar een heel ander systeem van transfers moeten gaan. Ik schaar me zeker niet aan de kant van diegenen die verkondigen dat dat het einde van het voetbal betekent. Er zijn al voorbeelden van landen met een vrij transfersysteem waar de sport nog altijd leefbaar is. Ik vind ook niet dat er uitzonderingen moeten gemaakt worden voor de profsporters. De sport moet zich aanpassen aan de publieke wereld en niet vice versa. Wat ik wel doe, net als voetbalbondvoorzitter Michel D’Hooghe, is aandacht vragen voor het sociale aspekt van de sport en voor het leefbaar houden van de klubs die in de jeugd investeren. Die klubs worden niet gesubsidieerd door de overheid, ze moeten toch ergens hun werkingsmiddelen vandaan halen. Ik pleit dus voor een goed systeem van opleidingsvergoedingen.
In eigen land blijft de begrotingsopmaak deze week vooraan op de agenda. Wat verwacht u daarvan ?
ROGGE : Nieuwe belastingen, onder wat voor vorm ook. Wij leven boven onze stand. Dat valt niet te loochenen, als je meer uitgeeft dan je ontvangt. Dus zullen wij daar met zijn tien miljoen allemaal voor moeten opdraaien. Wij gaan in dit land naar een kollektieve verarming. Dat is niet prettig, maar laten we toch ook niet klagen. Onze levensstandaard is zeer hoog in vergelijking met elders in de wereld. Volgens de Wereldbank staan we bij de rijkste twintig landen.
Het grootste probleem waar de regering mee zit is de enorme werkloosheid, die ondanks de ekonomische groei maar blijft stijgen. Ziet u daar een oplossing voor ?
ROGGE : Neen. Je kan niet hopen om de produktie hier te vrijwaren voor onze werknemers, als ze in de Derde Wereld tien keer meer mensen hebben die het voor veel minder geld willen of moeten doen. Ik heb het voorrecht veel te kunnen reizen, en ik stel vast dat in Zuidoost-Azië er geen enkele vorm van sociale bescherming of sociale zekerheid bestaat. De enige vorm van protektie is daar de familie. Dat is misschien niet erg rechtvaardig, maar het is nu eenmaal de realiteit. Het enige wat ons te doen staat, is de beschikbare arbeid over meer mensen verdelen en niches zoeken waarin wij de buitenlandse konkurrentie wel overtreffen. De gesofistikeerde technologie en de informatica bijvoorbeeld.
Koen Meulenaere
