Zoekt u ook een poetshulp via dienstencheques? U bent echt niet de enige: de sector vindt niet genoeg kandidaten. Volgens een recente regel moet 60 procent van zijn personeel werkloos zijn of van een leefloon leven. Niemand die dat quotum haalt.

Sinds 1 januariis uw dienstencheque duurder geworden: 8,5 in plaats van 7,5 euro. Dat is, laten we wel wezen, niet het grote probleem van het systeem. Wel dat de vraag naar poetshulpen groter blijft dan het aanbod. Een van de grootste privé-ondernemingen in de sector, Greenhouse Dienstencheques, zette onlangs nog radiospots in om mensen te rekruteren. Werknemers van Greenhouse die nieuwe krachten aanbrachten, kregen een nettopremie van 500 euro. Veel nieuwe rekruten heeft het niet opgeleverd, maar het initiatief kreeg wel navolging: steeds vaker lonken concurrenten in de sector openlijk naar elkaars werknemers.

Sinds de invoering van de dienstencheques in 2003 kon om het even wie een bedrijfje beginnen. Het was hoegenaamd niet de bedoeling van de overheid om laaggeschoolden vanuit heel Europa in België aan een zwaar gesubsidieerde job te helpen, maar dat was precies wat er gebeurde. Polen die snel, gemakkelijk en veel geld wilden verdienen, begonnen een dienstenchequebedrijfje. Misbruiken bleken schering en inslag. ‘De vrouwen die bij hen werken, kennen hun rechten en plichten niet’, vertelt Christel Van de Gucht, ACV-secretaris in Brussel. ‘Ze krijgen een contract van een aantal uren. Als klanten weg-vallen, wordt het contract aangepast. Als klanten niet betalen, krijgen de poetshulpen zelf ook niks. Die dames zijn voor een groot deel pseudozelf-standigen.’

Sinds augustus vorig jaar is de 60 procentmaatregel van kracht: 60 procent van de dienstenchequewerknemers moeten werklozen of leefloners zijn. Naast het voor de hand liggende sociale doel – de zwaksten van de samenleving die in staat zijn om te werken ook daadwerkelijk naar een job leiden – dient die nieuwe regel ook een ander doel: de overheid wil haar geld zoveel mogelijk terug. Hoe meer mensen aan het werk, hoe minder uitkeringen.

‘Voorlopig is er geen enkel bedrijf dat die 60 procent haalt’, zegt Jef Cattebeke (ACV Voeding en Diensten). ‘Uiteraard zijn er grote verschillen van regio tot regio, maar je vindt gewoon weinig mensen die aan de criteria voldoen en als poetshulp aan de slag willen. Bovendien zijn velen fysiek ongeschikt: poetsen is een heel belastende job.’

De RVA laat weten dat het nog te vroeg is om te zeggen wie zich wel en wie zich niet aan de nieuwe regel houdt. Pas nu, bij het begin van het nieuwe jaar, zouden de controles beginnen. Volgens Cattebeke sloegen niet alleen de vakbonden maar ook de werkgevers steil achterover toen ze van de 60 procentregeling hoorden. Er was al geen personeel te vinden, nu is dat nog moeilijker. Bovendien mogen bedrijven die het quotum van 60 procent werklozen en leefloners niet halen geen andere mensen aanwerven – behálve als ze al binnen

het dienstencheque-systeem werken. Een extra motivatie dus om huishoudhulpen bij elkaar weg te lokken. Vooral als die al een opleiding achter de rug hebben.

Volgens Christel Van de Gucht is de fout dat de 60 procentregel er niet van meet af aan was. ‘Ondertussen werken er zo veel mensen in een arbeidsmarkt waarin ze niet horen te werken. Bijna 10 procent van de werkneemster is Pools, die mensen waren voordien uiteraard niet werkloos in België. Ze waren ook niet de doelgroep, maar het systeem maakte het mogelijk dat zij hier aan de slag gingen.’

‘Ze zouden beter met de wortel dan met de stok werken’, meent Peter De Groof, business unit manager comfort van ziekenfonds Partena. ‘De overheid zou beter de ondernemingen die investeren in mensen belonen in plaats van ze te bestraffen. Met de 60 procentregel wordt alleen bestraft. We hebben meer dan ooit gemotiveerde mensen nodig. Als werknemers na drie maanden afhaken, kost ons dat veel geld.’

Tanja Vanhoecke

60% van de poetshulpen moeten werklozen of leefloners zijn. Er was al geen personeel te vinden, nu is dat nog moeilijker.