Paris Saint-Germain en Rapid Wien spelen vanavond op de Heizel de eerste Europese bekerfinale sinds de ramp van 29 mei 1985.

TOT DIE FATALE avond van 29 mei 1985, had Brussel altijd geluk gehad met zijn Europacup-1-finales. En ook Juventus – Liverpool kondigde zich aan als een droomfinale.

Voor de vierde keer vond de eindstrijd van de Landskampioenen in de Heizel plaats. En elke keer topaffiches. In ’58 het Real Madrid van Di Stefano tegen het AC Milan van Liedholm : 3-2 na verlengingen.

In ’66 Real Madrid – Partizan Belgrado : 2-1. De namen van dat elftal van Real klinken in de oren als klassieke muziek : Araquistain, Pachin, Sanchis, Pirri, De Felipe, Zocco, Serena, Amancio, Grosso, Velazquez, Gento. Die hebben dus op dezelfde grasmat gelopen als nu Günther Schepens.

In ’74 was het er weer op : Bayern München met Maier, Beckenbauer, Breitner, Hoeness en Müller tegen Atletico Madrid : 1-1 met een goal in de slotminuut van de tweede verlenging van Hans-Georg Schwarzenbeck, bijgenaamd Horst de beul. Twee dagen later de replay : 4-0, twee keer Ulli Hoeness, twee keer der Bomber Gerd Müller.

Eén jaar later was de Heizel weer aan het feest, toen Anderlecht er zijn eerste Europacup-2 veroverde : 4-2 in de finale tegen West Ham, met Brusselse goals van Rob Rensenbrink en Swat Vander Elst, elk twee stuks.

En in ’85 kwam dus de clash tussen Juventus en Liverpool. De grootste twee van dat moment tegen elkaar, elk met een indrukwekkende Europese erelijst in de bagage. Elk met een indrukwekkend supportersleger in hun gevolg. De oude Heizeltribune bleek er niet op berekend. De Belgische voetbalbond evenmin. De indeling van de vakken was vooraf wel zo uitgekiend dat de twee legioenen van elkaar gescheiden zouden zijn, maar bij de ticketverkoop liep het grondig mis. Er was een gebrek aan controle, de aanwezigheid van Italianen in België werd totaal verkeerd ingeschat.

Vak Z in de hoek van de staantribune kant Wemmel, waar normaal neutrale Belgische toeschouwers moesten staan, was bevolkt door in zwart en wit getooide Juventus-aanhangers. Die werkten als een rode lap op de stier voor de dronken Engelse horde, die in vak Y had plaatsgenomen. Het was een warme namiddag geweest, de drank en de euforie hadden hun werk gedaan. Vroeger op de dag al, in de Brusselse binnenstad die verbijsterd toekeek op zoveel zwijnerij.

Om twintig over zeven brak de hel los in de Heizel. Het Engelse vak Y viel aan. De politie chargeerde, in vak Z brak paniek uit. De mensen op de overvolle gradins weken uit naar rechts, wie op de hoek stond, werd platgedrukt. De oude muur op de rand van vak Z begaf onder de druk. De politie wist niet wat te doen : de supporters terug in hun vak duwen, of de afrastering openzetten en iedereen de tartanbaan op laten. Op de staanplaatsen kant Atomium, waar de grote massa Juventus-supporters stond opgesteld, brak de razernij uit. Niemand wist precies wat er aan de overkant gebeurde, maar dat de clubkleuren werden aangevallen, was duidelijk.

Buiten lagen de 39 doden tegen de muur uitgestrekt. Ziekenwagens reden af en aan. Zo’n 670 gewonden moesten verzorgd worden. Om te vermijden dat het drama nog groter zou worden, besloten de twee clubs in samenspraak met de Uefa-afgevaardigde en met de Zwitserse scheidsrechter André Daïna om toch maar te voetballen. In een onwezenlijke sfeer won Juventus met 1-0, een strafschopgoal van Michel Platini na een fout op Zbigniev Boniek net buiten de grote rechthoek. Daïna gaf later toe dat hij zich in die fase vergist had, maar dat het niet met opzet was om Juventus te doen winnen. De beker werd overhandigd aan Platini, die er een ereronde mee inzette, wat op felle kritiek werd onthaald.

Een lange reeks politieke en juridische gevolgen kon beginnen. Op politiek niveau werden de Brusselse burgemeester Hervé Brouhon (PS) en de minister van Binnenlandse Zaken Charles-Ferdinand Nothomb (PSC) onder vuur genomen. Maar zonder veel resultaat. Dat Nothomb weigerde af te treden, leidde tot grote herrie binnen de regering. Maar een Nothomb treedt nu eenmaal niet af, een Nothomb treedt aan. De overheid was wel wakker geschud en legde de voetbalclubs zeer strenge normen op in verband met de veiligheid in de stadions.

De Uefa sloot België voor tien jaar uit van het organiseren van Europese finales. De Engelse clubs werden vijf jaar uit de Europacups verbannen, Liverpool zes jaar. Door de Engelse justitie werden 26 hooligans uitgeleverd aan België, veertien van hen werden tot gevangenisstraffen veroordeeld. Secretaris-generaal Albert Roosens van de Belgische voetbalbond kreeg zes maanden voorwaardelijk, de bevelvoerende rijkswachtkapitein Johan Mahieu negen maanden voorwaardelijk, en de Uefa-secretaris-generaal Hans Bangerter drie maanden voorwaardelijk. De Uefa was bijzonder ontstemd over deze veroordeling, en dreigde er even mee om België uit alle Europese competities te sluiten.

Met dat zeer bezwaarde verleden hoopt de Belgische voetbalbond vanavond af te rekenen, zegt bondsvoorzitter Michel D’Hooghe.

MICHEL D’HOOGHE : We zijn voor het eerst sinds de banvloek weer in de running. Vorig jaar is ons al een eerste kleiner Uefa-toernooi toegewezen, met het kampioenschap voor de min-zestienjarigen. Nu dus een grote finale. Het uitvoerend comité van de Uefa eiste voor de finale van de Champions League een stadion van minstens vijftigduizend plaatsen, voor de bekerwinnaars één van minstens veertigduizend. Er werd een lijst rondgedeeld met kandidaten, daar stond Brussel aanvankelijk niet op. Maar omdat er, voor zover mogelijk, gezocht wordt naar een neutrale locatie, was er geen enkel van de opgegeven stadions van veertigduizend, dat meteen op unanieme bijval kon rekenen. Toen viel voor het eerst de naam van het Koning Boudewijnstadion. Ik heb even laten nagaan of de stad Brussel geen bezwaar had en heb dan onmiddellijk toegehapt. Qua prestige is zo een organisatie voor een land erg belangrijk, en ik zeg er eerlijk bij dat het ook financieel een goede zaak is.

Ons land had al eerder, samen met Nederland, het EK voor landenteams in 2000 toegewezen gekregen. De boosheid van de Uefa tegen België lijkt bedaard.

D’HOOGHE : Ik denk het. De toewijzing voor het EK 2000 is niet van een leien dakje gelopen. Onder meer omdat het de eerste keer is dat twee landen samen organiseren. Er was veel scepsis, tegenkantingen zelfs. Vandaag nog geloven velen niet in de slaagkansen van het project. Om dat EK binnen te halen, heb ik drie jaar lang hard moeten pleiten. Dat men, ondanks de praktische bezwaren, toch heeft toegegeven, lijkt mij een motie van vertrouwen voor het Belgisch voetbal. En ik onderstreep altijd het enorme economische en maatschappelijke belang van een dergelijk toernooi. De finale van 8 mei geldt dus ook als een vuurproef voor de directeur van Euro 2000, onze secretaris-generaal Alain Courtois.

In het kader van het veiligheidsaspect bent u waarschijnlijk tevreden datFeyenoord de finale heeft gemist.

D’HOOGHE : Paris Saint-Germain is een attractieve club, maar met woelige supporters. Hun komst houdt een zeker risico in. En dus geef ik toe, hoezeer ik de sportieve waarde van Feyenoord ook waardeer, dat ik het voor de veiligheid beter vind dat Rapid Wien de tegenstander is. Met de harde kernen van PSG en Feyenoord samen in en rond één stadion loop je altijd gevaar. Wat niet wil zeggen dat we de Oostenrijkse fans onderschatten.

Wordt deze finale een eerste test voor het veiligheidsapparaat dat voorbereid wordt voor Euro 2000 ?

D’HOOGHE : Jawel. Onder meer onze stewards worden ingeschakeld. We hebben dat al gedaan tijdens België – Rusland. Niet dat het voor die wedstrijd nodig was, maar het was een goede oefening. En Roger De Bree, onze veiligheidschef voor Euro 2000, zal op 8 mei mee de coördinatie verzorgen.

Na het Heizeldrama zijn de secretarissen-generaal van de Belgische en Europese voetbalbond veroordeeld. Wie is juridisch verantwoordelijk voor deze finale ?

D’HOOGHE : De finale is een organisatie van de Uefa, maar de problemen na het Heizeldrama indachtig is de verantwoordelijkheid ondertussen expliciet gelegd bij de lokale organisator. Het is voor ons een delicate avond.

Als er iets misloopt, draait Alain Courtois er dus voor op ?

D’HOOGHE : De secretaris-generaal en ikzelf hebben de eerste dag, dat we beginnen samenwerken zijn, gezegd : pour le meilleur et pour le pire, voor het beste en het slechtste. Er is dus geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt om hem in slechte tijden alleen te laten staan.

Albert Roosens stond uiteindelijk wel alleen.

D’HOOGHE : Ik spreek me niet uit over de houding van andere mensen. Ik zeg alleen dat ik gemerkt heb dat, toen Uefa-secretaris-generaal Bangerter in Brussel aankwam voor het proces, Uefa-voorzitter Jacques Georges in hetzelfde vliegtuig zat. Ik heb daar een goede les gekregen.

Is de schadevergoeding die na het Heizeldrama werd toegekend, volledig betaald ?

D’HOOGHE : Dat is allemaal geregeld. Toen ik in ’87 voorzitter ben geworden, was de nasleep van het Heizeldrama de eerste zaak waarmee ik geconfronteerd werd. Wij hebben dat met het uitvoerend comité en de steun van heel wat juristen ten gronde proberen aan te pakken. Toen ik dat dossier goed gelezen had, heb ik mijn eerste slapeloze nachten als voorzitter beleefd, maar gelukkig is dat tot een goed einde gebracht.

Toch zal het Heizeldrama nooit echt volledig zijn uitgewist.

D’HOOGHE : Materieel heeft de afwikkeling geen tien jaar geduurd, maar psychologisch blijft het wegen op onze internationale relaties. Er zijn in de wereld verschillende catastrofes geweest rond het voetbal, de voorbije elf jaar was er, bijvoorbeeld, de brand in Bradford en de ramp van Hillsborough, maar als men spreekt over voetbaldrama’s, heeft men het altijd over de Heizel. Ik denk dat dat onder meer te maken heeft met het feit dat het in de hele wereld rechtstreeks op televisie te zien was.

Deze finale is een prestigezaak voor het Belgische voetbal. En dat kan wat opsmuk gebruiken, nu het op het veld zo armzalig presteert. Op de Fifa-ranglijst staan we 38ste.

D’HOOGHE : Dat gelijkspel tegen Rusland zal ons weer een paar plaatsen hoger brengen. Die ranglijst is een momentopname, belangrijk voor de groepsindeling bij WK-kwalificaties, maar voor de rest wil ik er niet té veel belang aan hechten. Een paar goede resultaten en je staat een heel eind hogerop. We zitten op dit moment in een zeer moeilijke periode, maar we hebben er nog gekend. Van de bond uit doen we al wat we kunnen om de zaak uit het slop te halen. Er wordt ons daarbij weinig krediet gegeven, maar we zetten door. Op het moment dat het sportief slecht gaat, moet je inderdaad proberen om op een andere manier je plaats in het internationale peloton te bewijzen.

Zinkt de moed u niet in de schoenen als u hoort dat Anderlecht in een vriendschappelijke wedstrijd met 8-3 verliest van Real Madrid ?

D’HOOGHE : Dat heeft mij inderdaad getroffen. Onze profvoetballers zouden moeten beseffen dat er in het moderne voetbal geen wedstrijden meer zijn die ze als toeristen kunnen spelen. Als je bekijkt wat voor een impact de oefenwedstrijd tegen Rusland had. Een afgang zoals die van Anderlecht in Madrid is een professionele oneer.

Zit u de 8ste mei ontspannen in de tribune, om te genieten van wat een aantrekkelijke wedstrijd zou moeten worden, of zit u gespannen met de vrees dat er iets mis loopt ?

D’HOOGHE : Vanaf het moment dat je eindverantwoordelijkheden hebt in de sport, zit je met gemengde gevoelens. Vanuit het standpunt van de voetballiefhebber kijk ik optimistisch en hoopvol uit naar een hoogstaande confrontatie. Maar aan de andere kant : sinds ik die verantwoordelijkheden heb en deel met anderen, zijn er nog maar weinig omstandigheden waarin we niet in de eerste plaats beducht of bezorgd zijn voor wat er allemaal kan gebeuren. Je bent nooit zeker dat je alles honderd procent onder controle hebt.

Koen Meulenaere

Voor Brussel betekent Paris Saint-Germain (op de foto zijn Rai, Djorkaeff, Loko en Colleter in vreugde verenigd) een attractieve bezoeker. Maar de komst van de Parijse supporters is niet zonder gevaar.

Michel D’Hooghe : Op het moment dat het op het veld minder gaat, kan het Belgisch voetbal wat prestige naast het veld gebruiken.