Bijna iedereen heeft vandaag internet, maar de digitalisering verloopt aan verschillende snelheden. ‘De ambitie moet een e-inclusieve maatschappij zijn, waarin iedereen de digitalisering in de vingers heeft.’
‘Onze samenleving mag vandaag nog zo doordrongen zijn van technologie, de grote meerderheid van de mensen beheerst de digitalisering niet maar ondergaat ze’, zegt Rob Declerck. Hij is een van de organisatoren van de tiende editie van de Digitale Week, die volgende week een duizendtal activiteiten rond multimedia in heel Vlaanderen groepeert. Volgens iMinds, het digitaal onderzoekscentrum van de Vlaamse overheid, had ruim 92 procent van de Vlamingen vorig jaar toegang tot het internet. Vijf jaar geleden was dat net 81 procent. Meer dan 79 procent heeft vandaag een laptop, bijna 56 procent een tablet, en meer dan 57 procent van de Vlamingen gebruikt een smartphone.
‘Toch is de digitale kloof verre van gedicht’, zegt Declerck. ‘Er is inderdaad geen canyon meer tussen wie online is en wie niet. Maar als je kijkt naar hoe verschillende groepen participeren aan de digitale samenleving, dan is er nog een lange weg te gaan. De ambitie moet een e-inclusieve maatschappij zijn. Daarin weten alle burgers niet alleen hoe ze op het net kunnen en hoe ze een computer moeten gebruiken, maar kunnen ze die tools ook inzetten om hun eigen doelen te bereiken. Daar staan we nog ver van.’
Dat geldt ook voor de jongeren, de zogenaamde digital natives. ‘Jongeren zijn vandaag erg bedreven in het gebruik van sociale media, maar als je ze vraagt om informatie op het internet te zoeken, merk je dat ze moeite hebben om goede bronnen te onderscheiden van onbetrouwbare. Voor veel jongeren is alle informatie op het net gelijkwaardig. Mediawijsheid komt blijkbaar niet automatisch met een vlot gebruik van technologie.’
In een e-inclusieve maatschappij zouden alle sociale groepen zich bewust moeten zijn van de veranderende privacy-instellingen die we nu goedkeuren zonder ze te lezen. Iedereen zou ook moeten weten hoe hij het trackingmechanisme van zijn smartphone kan afzetten. Voor heel wat senioren vergt dat vooral meer ‘knoppenkennis’, maar ook bij mensen die professioneel complexe computerprogramma’s hanteren, is de technologische kennis daartoe vaak beperkt. Volgens iMinds zijn de meeste internetgebruikers vandaag nog steeds ‘digitale verkenners’, mensen die beetje bij beetje nog aan het ontdekken zijn welke rol technologie in hun leven kan spelen.
‘Er bestaan vandaag dus veel verschillende digitale kloven, tussen groepen die aan verschillende snelheden participeren aan een steeds digitaler wordende maatschappij’, zegt Declerck. ‘Die doorbreken soms andere scheidingslijnen in de samenleving. Allochtonen gebruiken sociale media soms als een manier om te participeren aan sociale processen, waar dat op andere vlakken moeilijker is. Het zal wellicht nog tien jaar duren voor de digitale kloof echt is gedicht.’
Jelle Henneman
‘De meeste internetgebruikers zijn vandaag nog altijd maar digitale verkenners.’
