Almaar minder Vlaamse studenten kunnen rekenen op een beurs. Straks krijgen alleen nog marginale gezinnen een studietoelage.
PA VERDIENT 55.000 frank bruto per maand. Ma heeft een halftijdse baan en 22.500 frank. Van de twee kinderen begint er straks eentje aan universitaire studies. Op het gebied van inkomen zeker geen bovenmodaal gezin, maar toch komt het niet in aanmerking voor zelfs de kleinst mogelijke studietoelage (5.000 frank). Het gezinsinkomen ligt met verrekening van een kadastraal inkomen van 50.000 frank bijna 20 procent te hoog om recht te hebben op een beurs.
Even het probleem vanuit een andere hoek bekijken. Hoeveel zou dit gezin mogen verdienen om aanspraak te kunnen maken op een volledige studiebeurs ? Net iets meer dan 470.000 frank per jaar of na aftrek van het kadastraal inkomen afgerond 30.000 frank per maand. Bruto belastbaar…
TWEEVERDIENERS.
De berekening van zo’n studietoelage is een enerverende aangelegenheid. Vertrekbasis : het gezamenlijk belastbaar inkomen van het gezin. Belangrijkste parameter : het aantal personen ten laste. Zo bestaat voor elk gezinstype een vork. Eentje met drie personen ten laste één huwelijkspartner hoort daar bij, ook al heeft hij of zij eigen inkomsten mag tussen 422.755 en 814.968 frank verdienen. Dan zit het volgend academiejaar (1996-1997) goed. Met vier mensen ten laste wordt dat 470.837 tot 958.608 frank.
In het beste geval krijgt zo’n gezin toekomend jaar voor een kotstudent 96.500 frank. Een pendelaar die meer dan tien kilometer van de universiteit woont, mag rekenen op 62.700 frank en wie binnen die straal huist, op 57.200. Dat zijn de maximumbedragen, die in werkelijkheid zelden worden uitgekeerd, ook al dekken ze de werkelijke kosten van een universiteitsstudent geenszins. De gemiddelde beurs voor studenten bedroeg voor het academiejaar 1993-1994 gemiddeld immers 49.500 frank. Hoe kan dat ? Omdat hoe dichter het inkomen gaat aanleunen bij de bovengrens, hoe kleiner de beurs wordt. Enkel gezinnen die pal op de ondergrens zitten, hebben recht op de volledige bedragen. Zodoende kunnen alleen virtuele socio-vitale minima en verder naar beneden, aanspraak maken op een studietoelage. Tweeverdieners en midden-inkomens vallen naast de prijzen.
Op zich is dat geen verklaring voor de drastische daling van het aantal aanvragen van studiebeurzen voor universitair onderwijs min 18 procent op vijf jaar tijd en van de toekenningen ervan min 24 procent. Een verschijnsel dat zich overigens ook voordoet bij toelagen voor het secundair onderwijs. De duik naar beneden het gaat tenslotte om een kwart beursstudenten minder is onder meer te wijten aan de toename van deeltijdse arbeid, fiscale maatregelen die de belastbare inkomens opvoerden en de verrekening sinds drie jaar van de kadastrale inkomens. Wellicht speelt voorts ook de administratieve drempel voor de aanvraag een rol, plus de relatief beperkte grootte van de te vangen toelagen. Die zijn onder impuls van Vlaams onderwijsminister Luc Van den Bossche (SP) de jongste twee jaar weliswaar geïndexeerd iets wat zijn voorgangers regelmatig ?vergaten” en : ze worden nu tenminste op tijd uitbetaald. Maar dat zorgde dus niet voor méér aanvragen.
Intussen beweren studentverenigingen dat de afbouw van de toelagen de ?democratisering van het onderwijs afremt” en neerkomt op verdoken besparingen. Hoewel een gedeelte van de besparingen naar andere sociale voorzieningen van en op universiteiten vloeit. Die vragen samen met hun studenten al jaren om een automatische (jaarlijkse) indexering van de toelagen, om de bovengrens van het toegelaten inkomen te verhogen en ook om deeltijds studeren te subsidiëren.
GIFTEN.
Door het tanend succes van de studiebeurzen, denkt onder meer de KU Leuven aan een bijkomende vorm van studietoelagen voor de eigen klanten. Eind vorig jaar ging het gerucht dat het een soort Foster Parents’ Plan zou worden. Oud-studenten konden hun opvolgers ?adopteren” of sponsoren. Maar Frans Devenijns van de sociale dienst van de Leuvense universiteit ziet dat niet zitten. ?Giften zijn altijd welkom, maar we denken helemaal niet aan zo’n Foster Parents’ Plan. Ik weet zelfs niet welke richting het zal uitgaan, maar er is behoefte aan een extra inspanning. De bestaande studietoelagen volstaan niet meer om de drempels weg te werken.”
J.G.
Studenten kunnen in het beste geval rekenen op een beurs van 96.500 frank.
